İktisadi Büyüme ve Tüketim Harcamaları Arasındaki İlişki: Türkiye ve Doğu Avrupa Örneği

Abstract

Tüketim harcamaları ekonomik büyümeyi etkileyen temel faktörler arasında yer almaktadır. Özel sektör, kamu ve hane halkının tüketim harcamaları, Türkiye ve Doğu Avrupa ekonomileri gibi tüketime dayalı ekonomilerde büyümeye daha fazla katkı sağlamaktadır. Ayrıca tüketim harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi kısa vadeli para politikalarını etkilemektedir. Bu etki, para politikası kararları için alınan kısa vadeli tüketim harcamalarında farklılıklara neden olmaktadır. Bu bağlamda ekonomik karar vericilerin tüketim harcamalarını etkileyen faktörleri inceleyerek daha doğru politika kararları vermeleri gerekmektedir. Bu çalışmada özellikle son yıllarda Türkiye ve Doğu Avrupa kaynaklı tüketim harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki ilişki 2010-2020 dönemi yıllık veriler kullanılarak panel veri analiz yöntemiyle incelenmesi amaçlanmaktadır. Analiz sonuçlarına göre, incelenen ülkelerin tüketim harcamaları ile ekonomik büyüme arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunurken, faiz oranları ve reel efektif döviz kuru ile ekonomik büyüme arasında anlamlı ve negatif bir ilişki bulunmuştur. Bu durumda ekonomik büyüme üzerinde temel belirleyici değişkenin tüketim harcamaları olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.