From Hendese to Geometry in the Ottoman to the Republican Period

Abstract

İnsanoğlu yaratıldığı ilk günden itibaren hayatta kalabilmek, çevresini ve doğayı tanıyabilmek için aklını kullanmıştır. Bu aklını kullanış insanoğluna birçok alanda bilgi ve beceri kazandırmada oldukça önemli bir katkı sağlamıştır. Günümüz insanoğlunun aklı sayesinde kazandığı bu yetenekleri elde etmesinde Hendese’nin (Geometri) oldukça önemli bir yeri vardır. Bu yüzden matematik biliminin dolayısıyla Hendese’nin (Geometri) ilk esin kaynağı hiç şüphesiz insan ve onun tanımaya, hükmetmeye çalıştığı çevresidir. Bu çalışmanın amacı eğitimimizi ve eğitim kurumlarını modernleştirmeye başladığımız 19. yüzyıldan günümüze kadar insanlık tarihi için oldukça önemli bir yeri olan Hendese (Geometri) dersinin; ders saati, içerik ve kazanım bakımından geçirdiği gelişimi incelemektir. Araştırma ülkemizde ilk modern okulların açıldığı 19. yüzyıl ortalarından günümüze kadarki dönemi içermektedir. Yaklaşık 170 yıllık bu zaman zarfında Hendese (Geometri) dersi okul müfredatlarındaki haftalık ders saati ve ders içerikleri bakımından karşılaştırılarak incelenmiştir. Bu araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular geçmiş dönem ders kitaplarının günümüzdekilerden ayıran en önemli özelliğinin ortaokul ve lise düzeyindeki kitaplarda daha fazla teorik konuların yer aldığını, teoremlerin ispatları gibi günümüz ortaokul ve lise müfredatında pek yer verilmeyen konuları içerdiğini göstermektedir. Geçmiş dönem ders kitaplarında problemlere yer verilse de günümüz ders kitapları gelişen dünyaya ayak uydurarak problem çözme konusuna daha fazla odaklanmıştır. Geçmiş dönem Geometri müfredatı ile günümüz müfredatını birbirinden ayıran önemli bir nokta da meslek liselerinde okutulan içerikle ilgilidir. Geçmiş dönem meslek lisesi müfredatında konular mesleki uygulamalara dair örnekler üzerinden işlenmekte iken günümüzde geometri müfredatı konularla ilgili temel bilgiler üzerinden yürütülmekte ve kitaplarda geometri kazanımlarının mesleki uygulamalara dair örnekler yer almamaktadır.