CO2 Emisyonunun Ekonomik Büyüme ve Kentleşme ile Etkileşimi: BRICS-T Ülkeleri Örneği

Abstract

Çalışmada bölgesel ilişki bakımından etkin nüfuza sahip BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika) ülkelerine ek olarak Türkiye ekonomisi tahlil edilmeye çalışılmıştır. 1988-2018 dönemine ait kişi başı CO2 emisyonu, kişi başı GSYH ve toplam kentleşme verileri değişken olarak kullanılmıştır. Çalışmada yöntem olarak yatay kesit bağımlılığı ve heterojenite araştırması yapıldıktan sonra durağanlık sınaması için CADF (Cross-Sectionally Augmented Dickey–Fuller) Panel Birim Kök Testi ve SURADF (Seemingly Unrelated Regression Augmented Dickey Fuller) Panel Birim Kök testleri uygulanmıştır. Daha sonra Westerlund Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Eşbütünleşme Testi ile uzun dönemli ilişki araştırılmış ve ardından Ortak İlişkili Etkiler Modeli (CCE) ve Genişletilmiş Ortalama Grup (AMG) tahmincisi kullanılarak bu ilişki yorumlanmaya çalışılmıştır. Son olarak Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) Panel Nedensellik testi ile bu ilişkinin yönü ve derecesi için ampirik analiz kısmına geçilmiştir. Ampirik analiz neticesinde kentleşmenin CO2 emisyonuna etkisinin ilgili ülkeler ve dönem için ekonomik büyümeye göre daha baskın oluğu sonucuna ulaşılmıştır. Ülke bazlı analizde karma sonuçlara ulaşılsa da kentleşme ve ekonomik büyümenin CO2 emisyonu ile çift yönlü nedensellik ilişkisi %1 anlamlılık düzeyi ağırlıklı olmak üzere tespit edilmiştir.