NOVA ERA EVROPSKOG ISTRAŽIVAČKOG PROSTORA? KA NAUCI ZASNOVANOJ NA JAVNIM VREDNOSTIMA

Abstract

U tekstu se razmatra kako se kroz nedavni razvoj evropskog istraživačkog prostora oblikuju novi vrednosni okviri i perspektive diskursa javne naučne politike. U osnovi poduhvata za analizu diskursa javnih naučnih politika je izazov koji se tiče procenjivanja nenaučnih, neekonomskih ciljeva, odnosno onoga što obuhvata okvir javnih vrednosti. Ovaj rad se stoga ne bavi toliko samim praksama naučnih istraživanja i funkcionisanja evropskog istraživačkog prostora, već više analizom načina na koji su postavljeni ključni pristupi, principi i vrednosti kojima je on pozicioniran u dokumentima naučne politike EU. Analiza dokumenata ukazuje na načine na koji su problemi evropske naučne politike izraženi u diskursima, odnosno u konceptualnim okvirima koji definišu polje javnih politika u oblasti naučnih istraživanja i inovacija poput “društva znanja”, ”nauke za društvo i sa društvom”, “odgovornog istraživanja i inovacija”, “otvorene nauke”, itd. Suštinski, reč je o istraživačkoj kulturi, tj. vrednostima i normama koje podupiru sistem naučnog istraživanja, a koje se tiču svih aspekata istraživanja, karijera istraživača, kao i pozicije samog naučnog sektora u evropskom naučnom „ekosistemu“. Semantičkom “igrom” akronima ERA (European research area) u radu se preispituje da li nove naučne politike najavljuju novu eru, odnosno novi početak za Evropski istraživački prostor, i u kojoj meri će na tom putu opstati javne vrednosti nauke, odnosno nauka kao javno dobro.