Affiliation:
1. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ
Abstract
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) belirttiği hak ve özgürlükleri koruyan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) sunulan davalarda, muafiyet de dahil din eğitiminin farklı boyutlarına ilişkin konular ele alınmıştır. Makale, AİHM kararlarında muafiyet konusunun ele alınış şeklini değerlendirerek AİHM’nin konuya yaklaşımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Günümüzde din öğretimi uygulamalarını şekillendirme konusunda etkili olan faktörlerin başında gelen AİHM kararlarının muafiyet ekseninde incelenmesi, ileride yapılacak değerlendirmelere altyapı sağlama potansiyeli nedeniyle özel bir öneme sahiptir. Makalenin temel kaynalarından birini oluşturan dava metinleri üzerine yapılan betimsel analiz neticesinde din derslerinden muafiyet konusunun; örgün eğitimde din dersinden muafiyet ve dinî nedenlerden ötürü dersten/okuldan/faaliyetlerden muafiyet olmak üzere iki başlıkta ele alındığı görülmüştür. Genellikle AİHS’nin eğitim hakkını, ayrımcılık yasağını, din ve vicdan hürriyetini, aile hayatına saygı hakkını düzenleyen maddeleri çerçevesinde yapılan başvurularda konu; sistematik telkin, içerik, inanca saygı, muafiyet sistemi, damgalanma riski, sosyal bütünleşme, takdir payı vb. alanlarla ilişkili olarak ele alınmıştır. AİHM’nin ebeveynlerin dinî veya felsefî inançlarına saygı duyulan, dinlerini/inançlarını açıklamaya mecbur bırakılmadıkları bir muafiyet sistemi önerisinde bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Publisher
Turkiye Din Egitimi Arastirmalari Dergisi
Reference64 articles.
1. Akbulut, O. (2016). Turkey: The European Convention on Human Rights as a Tool for Modernisation. İçinde P. Popelier, S. Lambrecht, & K. Lemmens (Ed.), Criticism of the European Court of Human Rights (1. bs, ss. 413-446). https://doi.org/10.1017/9781780685175.016
2. Altaş, N. (2002). Türkiye’de Zorunlu Din Eğitimini Yapılandıran Süreç, Hedefler ve Yeni Yöntem Arayışları (1980-2001). Dini Araştırmalar, 4(12), 145-168.
3. Altıparmak, K. (2013). Hasan ve Eylem Zengin/Türkiye Kararının Uygulanması (Başvuru no ve Tarihi: 1448/04-9 Ekim 2007) İzleme Raporu. İnsan Hakları Ortak Platformu, Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiliği. http://www.aihmiz.org.tr/
4. Anayurt, Ö. (2004). Avrupa İnsan Hakları Hukukunda Kişisel Başvuru Yolu. Seçkin Yayıncılık.
5. Arslan, Z. (2005). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Din Özgürlüğü. Liberal Düşünce Topluluğu.