Battle of Kušmēhan Between Sassanids and White Huns in the Period of Bahram Gur

Abstract

MS. 5. yüzyılda; İran, Mezopotamya ve Kafkas bölgesinde etkin olan Sasani Devleti, dönemin bir diğer güçlü devleti sayılan Akhunların saldırılarıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu saldırıları bertaraf etmeyi başaran Behram Gur’un siyasi serüveni parlak bir döneme girmiştir. Bu bağlamda çoğu Arap ve Fars kaynağı, Akhunlara karşı zafer kazanan Behram’ın bu siyasi başarısını efsanevi şekilde kaleme almışlardır. Behram’ın ilgili kaynaklara abartılı şekilde konu olmasının sebebi, onun çok az bir askeri kuvvetle Akhunların büyük ordusuna karşı kazandığı zaferle yakından alâkalıdır. Sasani şahının, Akhunlara karşı galibiyet kazandığı aşikârdır. Ancak onun bu zaferinin Arap - Fars kaynakları veya bu kaynakları referans alan günümüz araştırmacıların belirttiği gibi devasa bir orduya karşı gerçekleştiği bilgisi, gerçeği yansıtmamaktadır. Bu çalışma, Sasani ve Akhun ordularının büyüklüğü hakkındaki tartışmalar dışında bu muharebenin nerede, ne zaman ve ne tür gerekçelerden vuku bulduğu sorularına da cevaplar aramaktadır. Bunun yanında Behram Gur’un, Akhunlara karşı başarılı olmasının nedenlerinin yanı sıra muharebe sonuçlarının iki devlet açısından ne gibi önem taşıdığı konusu hakkında da bazı değerlendirmelerde bulunmaktadır.