Öğretmenlerin Değişime Yönelik Tutumları ve Tükenmişlikleri Arasındaki İlişkide Özyeterliğin Aracı Rolü

Abstract

Bu araştırmada öğretmenlerin değişime yönelik tutumları ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkide öz yeterliklerinin aracılık role sahip olup olmadığı incelenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin tükenmişlik düzeyini yordayan değişkenlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırmaya Türkiye’de koronavirüs salgını devam ederken uzaktan eğitim sürecinde görev yapmaya devam eden 274 öğretmen katılmıştır. Veri toplamak amacıyla Öğretmen Özyeterlik Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve Öğretmenlerin Değişime Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi ve aracılığa yönelik olarak SPSS 22.0 programında PROCESS makrosu kullanılmıştır. Analiz sonucunda öğretmenlerin öz yeterliklerinin değişime yönelik tutumları ile tükenmişliğin duygusal tükenmişlik ve kişisel başarı alt boyutları arasındaki ilişkide tam aracılık rolüne sahip olduğu sonucu elde edilmiştir. Regresyon analizi cinsiyet ve kıdem değişkenlerinin tükenmişliğin kişisel başarı alt boyutunun anlamlı yordayıcıları olduğunu göstermiştir. Ayrıca tükenmişliğin alt boyutları olan duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma ile öz yeterlik arasında negatif yönlü; kişisel başarı ile öz yeterlik arasında ise pozitif yönlü bir ilişki bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak öğretmenlerin öz yeterlikleri ile değişime yönelik tutumları arasında pozitif ilişki bulunduğu görülmüştür. Araştırma bulguları öğretmenlerin öz yeterliğinin tükenmişliğe karşı olumlu bir özellik olduğunu vurgulamakta ve öz yeterliklerinin geliştirilmesine yönelik uygulamaların faydalı olacağına işaret etmektedir.