BİYOÇEŞİTLİLİK OKURYAZARLIKLARININ İNCELENMESİ: FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARI ÖRNEĞİ

Abstract

Öğrencilerin, biyolojik çeşitliliğin ekolojik ve kullanım gibi değerlerinin farkında olabilmeleri ve biyolojik çeşitliliğin korunması yönünde davranış sergileyebilmeleri için öğrencileri yetiştirecek olan öğretmenlerin bu konular hakkında yeterli bilgiye sahip olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, fen bilgisi öğretmeni adaylarının göreve başlamadan biyoçeşitliliği korumak ve sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla gerekli duyarlılık ve bilince sahip olması önemli görülmektedir. Dolayısıyla, bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlıklarını çeşitli değişkenler açısından incelemek olarak belirlenmiştir. Araştırma, tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim görmekte olan 173 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlıklarını belirlemek amacıyla Gürbüz, Derman ve Çakmak (2013) tarafından geliştirilen “Biyoceşitlilik Okuryazarlığı Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek, üçlü likert tipinde olup, 25 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin alt boyutları “Biyoçeşitlilik Tehdit Unsurları” (11 madde), “Biyoçeşitlilik Kavramı” (8 madde) ve “Biyoçeşitliliğin Önemi” (6 madde) şeklinde belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler kullanılmıştır. Betimsel istatistiklere ek olarak, Mann Whitney U-Testi ve Kruskal Wallis H-Testinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlık düzeylerinin yüksek düzeye yakın olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlıklarının cinsiyet, çevre eğitimi ile ilgili ders alma durumu, mezun olunan lise türü, ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında, erkek öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlık düzeylerinin neden düşük olduğu araştırılarak, okuryazarlık düzeylerinin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılabilir. Ayrıca öğretmen adaylarının biyoçeşitlilik okuryazarlık düzeylerinin çevre eğitimi dersi alma durumu değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucu dikkate alındığında; bu durumun nedenleri nitel bir çalışma ile ortaya konulabilir.