The Adaptation of Physical Education Motivation Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study

Abstract

Beden eğitimi ve spor etkinliklerine katılımda motivasyonun önemli bir faktör olduğu ve özellikle de çocuk ve gençlerin bu faaliyetlere katımın sağlamasında önemli bir rol oynadığı söylenebilir. Motivasyonel faktörler hem bireyi bir yöne doğru harekete geçirmekte hem de kişilerin bir eylemden uzaklaşmasına neden olabilmektedir. Bundan dolayı bir durum üzerinde etkili olabilecek motivasyonel faktörlerin belirlenmesi ve bu doğrultuda gerektiğinde çeşitli önlemlerin alınması ve olumsuz durumların ortadan kaldırılması önem arz etmektedir. Öyle ki beden eğitimi ve spor faaliyetlerinde de etkinliğe katılmak ya da etkinlikten uzaklaşmak motivasyonel faktörler ile açıklanabilmektedir. Ayrıca motivasyonel faktörlerin etkisinin belirgin bir şekilde ortaya çıktığı derslerden biri de beden eğitimi ve spor dersidir. Diğer yandan değişen yaşam standartlarından dolayı özellikle de günümüzde çocuk ve gençler hareketsiz bir yaşama sürüklenmekte ve zamanlarının önemli bir bölümünü bu şekilde geçirmektedir. Fiziksel aktivite ve sportif faaliyetlere katılımın temelini oluşturan beden eğitimi ve spor derslerinin öğrencilerin bu alışkanlıklarını sürdürmesinde etkili olduğu söylenebilir. Bu durumdan dolayı öğrencilerin beden eğitimi ve spor dersine yönelik motivasyonlarının belirlenmesinin önem taşıdığı düşünülmektedir. Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği Türkçe versiyonunun psikometrik özelliklerinin incelendiği bu çalışmaya; ortaokul ve lisede öğrenim gören 1232 (629 kız, 603 erkek) öğrenci katılmıştır. Sulz vd. (2016) tarafından geliştirilen Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği, 9 madde ve üç faktörden oluşmakta ve tüm maddeler 5’li Likert tipinde puanlanmaktadır. Ölçeğin faktör yapısını test etmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi, faktörler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla da Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirliği için ise faktörlere ait Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği’nin yapı geçerliğine kanıt sağlamak amacıyla benzer ölçek geçerliği kapsamında Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği ve Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği faktörleri arasında korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Sonuçlar, Türkçeye uyarlanmış ölçeğin 9 madde ve üç faktörden (İçsel Motivasyon, Dışsal Motivasyon ve Motivasyonsuzluk) oluştuğunu göstermiştir. Ölçeğin geçerliğine kanıt sağlamak amacıyla yapılan korelasyon analizi sonuçları, Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği faktörleri arasında pozitif (içsel motivasyon-dışsal motivasyon) ve negatif yönde (motivasyonsuzluk-içsel motivasyon, dışsal motivasyon), yapı geçerliğine kanıt sağlamak amacıyla yapılan korelasyon analizi sonucunda ise Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği ve Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği faktörleri arasında pozitif (içsel motivasyon, dışsal motivasyon-tutum, öz-yeterlik) ve negatif yönde (motivasyonsuzluk-tutum, öz-yeterlik) anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir. Ayrıca, elde edilen güvenirlik katsayısı değerleri de ölçeğin güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Kısa bir ölçme aracı olan Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği, öğrencilerin beden eğitimi dersine yönelik motivasyonlarının ortaya konulması noktasında araştırmacılara olanak sağlayacaktır. Yapılan analizler sonucunda Beden Eğitimi Motivasyon Ölçeği’nin ortaokul ve lise öğrencileri için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir.