Mann Kendall, Spearman Rho ve Yenilikçi Şen Yöntemlerinin Meteorolojik Veriler Kullanılarak Karşılaştırılması: Batman Bölgesi Örneği

Abstract

İklim değişikliğinin; meteorolojik verilerin oluşumu, dağılımı, yoğunluğu, kalitesi ve miktarı üzerindeki etkileri, hidrolojik döngüde gözle görülür değişikliklere neden olmaktadır. Bu çalışmada Meteoroloji Genel Müdürlüğünden elde edilen Batman ili merkezinde bulunan 17282 no’lu istasyona ait 1963-2021 yılları arasındaki yıllık toplam yağış, yıllık toplam buharlaşma, yıllık ortalama sıcaklık ve yıllık ortalama nispi nem verileri kullanılarak trend analizi yapılmıştır. Meteorolojik değişkenlerin trend analizleri Spearman Rho, Mann Kendall ve Yenilikçi Şen yöntemlerine göre yapılmıştır. Sen’in Eğim testi ile de trendin eğimi bulunmuştur. Mann Kendall ve Spearman Rho yöntemlerinde %90, %95 ve %99 güven aralıklarında Yenilikçi Şen yönteminde ise %99 güven aralığında trendin varlığı belirlenmeye çalışılmıştır. Yıllık toplam yağış verisinde hem Spearman Rho hem de Mann Kendall yöntemlerinde trend belirlenmezken Yenilikçi Şen yönteminde azalan yönde trend belirlenmiştir. Üç yöntem için ortak olarak yıllık ortalama sıcaklıkta ve yıllık toplam buharlaşmada artan, yıllık ortalama nispi nem verisinde ise azalan yönde trend tespit edilmiştir. Standart Normal Homojenlik ve Pettitt testlerine göre varsa değişim yılı saptanmıştır. Yıllık toplam yağış için her iki yöntemde de 1969 yılı yıllık toplam buharlaşma verileri için ise 1984 yılı değişim yılı olarak tespit edilmiştir. Yıllık ortalama sıcaklık ve yıllık ortalama nispi nem veri için ise iki yöntemde ortak bir değişim yılı belirlenememiştir. İl ölçeğinde çeşitli iklim verilerinin bu analizi, su kaynaklarının planlanması ve yönetimi ile olumsuz iklim koşullarında uyum stratejilerinin geliştirilmesi için faydalıdır.