An Ilkhanate Ambassador in Europe: Rabban Bar Sawma A Journey from East to West in the Footsteps of Marco Polo

Abstract

Öngüt asıllı Nasturi bir Hristiyan olan Rabban Bar Sauma muhtemelen 1220’li yıllarda Moğol hakimiyetindeki Hanbalık’ta (Pekin) doğmuştur. Genç yaştan itibaren kendisini din adamı olmaya adamış ve münzevi bir hayat seçmiştir. Rahiplik rütbesini aldıktan sonra inancını halka aktarırken öğrencisi olan Markos’un ısrarıyla hem hac görevlerini yerine getirmek hem de kutsal emanetleri görmek için Kudüs’e gitmek üzere Pekin’den yola çıkmışlardır. Orta Asya’daki zorlu yolculuğun ardından İrân’a gelen iki seyyah buradan Filistin’e uzanan yolların İlhanlı-Memlûklu çatışmaları yüzünden kapalı olması nedeniyle amaçlarına ulaşamamışlardır. Bir süre Bağdâd’da ikamet eden seyyahların kaderi Nasturi Katolikos Denha’nın ölümüyle değişmiş Markos, Moğollarla daha iyi ilişkiler kurmak isteyen Nasturi din adamlarının ısrarıyla Mar Yabh-Allaha adını alarak Bağdâd’da yeni Katolikos olmuştur. İslamiyeti kabul etmiş olan İlhan Ahmed Tekûdâr’den sonra 1284 yılında ilhan olan Argûn Han, Avrupa devletleriyle kesilen ilişkileri tekrardan canlandırmak istemiş ve bu minvalde kendi döneminde Memlûklar üzerine askeri bir ittifak önerisiyle Avrupa’ya beş elçilik heyeti göndermiştir. Söz konusu beş elçilik heyetinden ikincisine başkanlık yapan Rabban Bar Sauma, elçi olarak görevlendirilmesinin ardından Bağdâd’daki Nasturi Patrikhanesi’nin Papa’ya göndermek istediği hediyeler ile İlhan Argûn’un Papa’ya ve Avrupa hükümdarlarına gönderdiği mektupları ve hediyeleri alarak bir buçuk yıl süren yolculuğuna çıkmıştır. Trabzon’dan deniz yoluyla Konstantinopolis’e varan Rabban Bar Sauma ve elçilik heyeti buradan yine deniz yoluyla Napoli’ye gitmiş; Roma, Cenova, Paris ve Bordeaux şehirlerine giderek Papa ile Fransa ve İngiltere krallarıyla diplomatik temaslarda bulunmuş ardından görevini tamamlayarak Tebriz’e 1288 yazında sağ salim dönmüştür. Daha sonra sakin bir hayat yaşayan Bar Sauma 1294 yılında Bağdâd’da vefat etmiştir. Bu makalede Rabban Bar Sauma’nın sadece hayatı değil seyahatlerinde ziyaret ettiği bölgelerin siyasi arka planları ele alınmış özellikle İlhanlı elçisi olarak görevi vurgulanmıştır.