Geç Roma – Erken İmparatorluk Dönemi Onurlandırılmış Çıplak Hermes Tipleri: Yenilenen ve Yinelenen Romalılar

Abstract

Hellen dünyasında çıplaklık sembolik bir anlam taşımaktaydı. Çıplak erkek vücudu güzellik, gençlik, cesaret, savaşta güçlü, sporda yenilmez ve hızlı olmanın bir göstergesi olarak bilinmekteydi. Romalılar ise Cumhuriyet Dönemi’nden itibaren Romalı kıyafetleri olan toga ile betimlenmiş olsalar da Roma dışında bulunan eyaletlerde toga yerine Hellenler için bahsi geçen ya da bilinen “sembolik çıplaklık” içeren onur heykel tiplerinde tasvir edilmişlerdir. Bir Romalı için çıplaklık sıra dışıdır. Bu nedenle, Romalıların günlük hayatta belli bir kıyafet yönetmeliğine göre hareket ettiği bilinirken, kimi zaman hayattayken kimi zaman ölümlerinin ardından neden kendilerini çıplak gösteren onur heykellerini tercih ettiklerinin sorgulanması gerekmektedir. Bu sorgulama ve sorgu sonucu uzun bir değerlendirme kısmı ile birlikte makalede yapılmıştır. Bu değerlendirme, metinde mevcut daha önce yayımlanmış arkeolojik materyaller ile veya yayınlar aracılığıyla ele alınmıştır. Bunun nedeni bu makalede bilinen tipler üzerinden Roma’nın Hellenler ile çıplak tipteki erkek heykellerinin etkileşimini daha net görebilmek için yapılmıştır. Araştırma boyunca üç ayrı Hermes tipinde toplam yedi adet onur heykelleri kendi tipleri altında incelenmiştir. Hermes tipleri sırasıyla “Hermes Farnese”, “Hermes Richelieu” ve “Sandaletini Bağlayan Hermes” şeklinde ana başlıklar halinde araştırılmıştır. Her onur heykeli, dahil edildiği grubun altında gerek farklılıklarıyla gerekse benzerlikleri ile birlikte ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, Hellenlerden itibaren Roma’nın Geç Cumhuriyet Dönemine doğru giriş yapıldığında bu dönemden itibaren değişen erkek onur heykel tiplerini saptamak ve karşılaştırmasını yapmaktır. Hem incelenen heykel tiplerinin sınıflandırılması adına hem de tiplerin altında incelenen erkek onur heykellerinin daha kolay anlaşılabilmesi için de heykeller gruplandırılmıştır. Her tip kendi grubu altında kronolojik olarak araştırılmış ve tiplerin önemi, değişimiyle birlikte ele alınmıştır. Yalnız Romalılar için onur heykeli denildiğinde akıllara sadece çıplak heykeller gelmemelidir. Çıplak tipler haricinde, yarı çıplak, giyimli ve zırhlı onur heykelleri de mevcuttur ancak başlıkta ve metinde sadece bu tip üzerinden bir değerlendirmeye gidilmiştir. Bu çalışma bir derleme olup, geniş bir değerlendirme ile sonlandırılmıştır.