BELGESEL VE TARİH: SERGEI LOZNITSA’NIN STATE FUNERAL, REVUE VE THE EVENT BELGESELLERİ ÜZERİNDEN SAVAŞ SONRASI SSCB TARİHİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sinema ve tarih ilişkisi çerçevesinde ikinci dünya savaşı sonrasında SSCB’de yaşanmış olan üç önemli toplumsal değişim dönemini üç farklı belgesel üzerinden incelemektir. Bu bağlamda, 1953 yılında Joseph Stalin'in kült kişiliği ile SSCB’deki matem iklimini ele alan State Funeral (Devlet Töreni, Sergei Loznitsa, 2019), hemen ardından Nikita Kruşçev dönemiyle başlayan destalinizasyon süreci ile yeni endüstriyel kalkınma anlayışını gösteren Revue (Gösteri, S. Loznitsa, 2008) ve son olarak Glasnost ve Perestroyka döneminin sonunda Mihail Gorbaçov önderliğindeki Sovyetler Birliği'nin kaçınılmaz çöküşünü gözlemleyen The Event (Olay, S. Loznitsa, 2015) belgeselleri incelenecektir. Bu açıdan SSCB devlet aygıtının işleyişi, toplumun gündelik hayatı ve çalışma yaşamının dinamikleri hakkında birçok somut veri paylaşan bu belgeseller; görüntünün baskın gücünü de arkasına alarak, Sovyetler Birliği tarihini görsel şekilde yeniden yazmaya çalışmakta gibidir. Araştırma nesnesi olarak bu belgesellerin seçilmesinin sebebi tamamen arşiv görüntülerinden seçilip restore edilerek yaratılmış olmasıdır. Bu belgeseller Marc FERRO’nun Sinema ve Tarih isimli metninde işaret ettiği üzere tarihin birer temsilcisi olarak ele alınacak ve SSCB tarihyazımı alanına etkileri açısından değerlendirilecektir.