Henning Nølke’nin Önleyici Bağlamları Çerçevesinde Karşıtsal Sözcelerin Çok Sesli Çözümlemesi: Ayrık Tümce Örnekleri

Abstract

Bir sözcenin çok sesli olarak yorumlanmasına olanak tanıyan bazı metinsel ya da dilsel unsurlar bulunmaktadır. Oswald Ducrot’ya göre olumsuzlama çok önemli birçok seslilik unsurudur ve karşıtsal, betimsel ve üstdilsel olmak üzere üçe ayrılır. Öncelikli olan karşıtsal olumsuzlamadır çünkü olumsuzluğun özü karşıtlıktır. İskandinav dilbilimci Henning Nølke olumsuz sözcelerin yorumlanmasında çok sesliliğe sebep olan bir takım dilsel bağlamlar ortaya atar. Bunları “önleyici bağlamlar” olarak tanımlar. Bu çalışmada dilbilimsel çok seslilik kuramı çerçevesinde sözcelerin çözümlenmesinde bağlamın yeri ve önemi gösterilmiş ve Henning Nølke’nin öne sürdüğü dilbilimsel çok sesliliği destekleyen dilsel bağlamlardan ayrık tümce örnekleri metinsel bağlamlarıyla desteklenerek uygulamalı olarak çözümlenmiştir. Olumsuzlama ile birleşen ayrık tümcelerin karşıtsal olduğu ve çok sesliliği destekleyen önleyici bağlamlar arasına girdikleri sonucuna varılmıştır.