Affiliation:
1. Yakın Doğu Üniversitesi
Abstract
Daha önceki birçok araştırma, internetteki ve sosyal medyadaki katılımcılık olanaklarını ve olasılıklarını tartışmış, önemli bir kısmı da konuyu tekno-determinist ve tekno-optimist yaklaşımla ele alarak literatürde yer edinmiştir. Söz konusu araştırmalar, tartışmalarında ana akım sosyal medyaların özel mülkiyete ait şirketler olduğu ve bu şirketlerin tekel konumuna eriştiğini gözden kaçırmıştır. Ayrıca bu şirketlerin ticari hedefleri doğrultusunda hedefli reklamcılık sistemini aktif biçimde kullanmaları, üretketici gözetimini ortaya çıkararak üretketicilerin dijital emeğinin akademik düzeyde tartışılmasına neden olmuştur. Bu çalışma ise ticari sosyal medyanın tekel konumundaki hegemonik üstünlüğünü vurgulayarak bu şirketlerle üretketiciler arasında yeni bir toplumsal tabakalaşmanın oluştuğunu iddia etmektedir. Bu doğrultuda, çalışma, ekonomi-politik yaklaşımı benimseyerek sosyal medya üretketicilerinin konumunu ve sosyal medya şirketlerinin üretketicileri metalaştırma sürecini tartışmayı amaçlamıştır. Ekonomik yapının nasıl işlediği, üretketicilerin dijital emeği ve dijital emeğin maddi değere dönüşümü Instagram ve TikTok özelinde tartışılmıştır. Ortaya çıkan sonuçlar hem Instagram’ın hem de TikTok’un, üretketicilerini yalnızca ekonomik amaçlarına ulaşılmasında araç olarak gördüğünü, görünürlüğün ve dikkat çekmenin satın alınabilir olgulara dönüştüğünü ve böylesi bir mecrada katılımcılık ve katılımcı kültür olanaklarının tüketildiğini ortaya koymuştur. Ayrıca dijital emekçilerle tekel konumundaki sosyal medya şirketleri arasında toplumsal tabakalaşmanın yaratıldığı, buna neden en önemli unsurun da söz konusu şirketlerin tekelci hegemonik konumu olduğu düşünülmektedir.
Reference44 articles.
1. Andrejevic, M. (2007). iSpy: Surveillance and power in the ınteractive era. Kansas: University Press of Kansas.
2. Andrejevic, M. (2012). Towards a critical theory of surveillance in ınformational capitalism. New York: Peter Lang.
3. Arvidsson, A. (2011). Ethics and value in customer co-production. Marketing Theory, 11(3), 261-278.
4. Aymaz, G. (2019). Bir üretim aracı ve bir ideoloji olarak dijital medya: Frankfurt Okulu'nun kültür endüstrisi kavramı ve dijital emek ilişkisi. N. Güngör (Ed.), 6. Uluslararası İletişim Günleri Dijital Dönüşüm Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı içinde (88-114. ss.). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi.
5. Bolin, G. (2011). Value and the media: Cultural production and consumption in digital markets. Farnham: Ashgate.