A Review On The Language Used In The Kutbes

Abstract

İnsanlar arasında anlaşmayı sağlayan, duygu ve düşünce aktarımını gerçekleştiren canlı ve dinamik bir sistem olan dilin eğitim, edebiyat, sanat, mimari vb alanlarda olduğu gibi içtimai hayatın en önemli unsurlarından olan dini alanda da kendine mahsus bir kullanımı vardır. Bu bağlamda Cuma ve Bayram namazlarında cemaate okunan hutbeler, birçok açıdan etkili kitle iletişim aracıdır. Bu çalışmada, Diyanet İşleri Başkanlığının resmi internet sitesinde 2022’de yayımlanan 52 hutbenin dili üzerinde durulmuştur. Hutbeler, doküman incelemesi yoluyla incelenmiştir. Hutbe metinleri öncelikle Microsoft Word programına kaydedilmiş daha sonra da her kelime tekrarından arındırılarak Microsoft Excel programına aktarılmıştır. Çalışmada söz varlığı unsurlarından faklı ve tekrarlı kelime kullanımı, kelime kökenleri, kelime türleri ve kelime anlamları başlıkları ele alınmıştır. İncelenen 52 hutbe metninde elde edilen bulgular ışığında sonuç bölümünde gerekli değerlendirmeler yapılmıştır. Genel olarak hutbe metinlerindeki kelimelerin %95’inin tekrarlandığı, Türkçe kelime oranının sadece %47 olduğu, anlatıma güç katan gerçek anlam dışı ifadelerin yalnızca %7 olduğu tespit edilmiştir. Bu anlamda hutbe metinlerinin etkisinin arttırılması için söz konusu söz varlığı unsurlarına daha dikkatle hazırlanması gerekliliği görülmüştür.