DIŞ TİCARET FİRMALARINDA TKY ALGISI VE TKY UYGULAMALARININ PERFORMANSA OLAN ETKİSİ

Abstract

Toplam kalite yönetimi (TKY) uygulamalarının işletme performansı üzerindeki etkisi sektör, firma yapısı ve çalışan profili gibi çeşitli faktörlere göre farklılık gösterebilmektedir ve literatürde bu durumu destekleyen çalışmalar mevcuttur. Yapılan araştırma ile, konu üzerinde yürütülen önceki çalışmalardan farklı olarak, dış ticaret firmaları özelinde, spesifik TKY uygulamalarının hem işletme, hem de çalışan performansı üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, İstanbul ilinde faaliyet gösteren dış ticaret firmaları çalışanları ile iletişime geçilmiş ve basit tesadüfi yöntemle seçilen 368 katılımcının desteğiyle bir anket çalışması yapılmıştır. Toplanan veri, TKY uygulamaları ile işletme ve çalışan performansı üzerindeki algının, sosyo-demografik özelliklere ve firma niteliklerine göre nasıl değişebileceğini belirlemek amacıyla parametrik istatistiksel yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; çalışanın yaşı, eğitim seviyesi, bulunduğu firmadaki çalışma süresi ve pozisyonu ile çalışılan firmanın faaliyet süresi ve büyüklüğü arttıkça, TKY uygulamalarına yönelik algının da önemli ölçüde arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, bir bütün olarak, TKY uygulamalarının işletme performansını anlamlı derecede arttırdığı, bu artışın ise daha çok müşteri odaklılık ve personel güçlendirme uygulamaları üzerinden gerçekleştiği görülmüştür. Benzer şekilde, TKY uygulamalarının çalışanların bireysel performansına da anlamlı derecede olumlu katkı yaptığı; ancak, bu olumlu katkının temel olarak müşteri odaklılık ve personel güçlendirme uygulamalarının yanı sıra eğitim uygulamaları aracılığıyla gerçekleştiği tespit edilmiştir.