Türkiye'de Yetişen Fumaria asepala Boiss. ve Fumaria schleicheri Soy.-Will. microcarpa Boiss. ex Hausskn. için Taksonomik Bir Çalışma: Morfolojik, Anatomik ve Palinolojik Çalışmalardan Elde Edilen Kanıtlarla

Abstract

Fumaria L. cinsi Papaveraceae familyasına ait bir cins olup, morfolojik olarak ayırt edilmeleri oldukça güç bitkilerden oluşur. Bu çalışmada, Fumaria cinsine ait iki türün yapısal özelliklerini ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla yaprak, sepal, petal boyutları ve şekilleri, filament ve anter uzunlukları ile çeşitli morfolojik özellikleri incelenmiş ve gerekli ölçümler alınmıştır. Anatomik çalışmalar kapsamında, türlerin kök ve gövdelerinden elle enine kesitler alınmış ve zıt boyama tekniği kullanılarak hazırlanan preparatlar, ışık mikroskobu altında fotoğraflanarak anatomik özellikleri belirlenmiştir. Ek olarak polen özelliklerini ortaya çıkarmak için ışık mikroskobu ve SEM çalışmaları yapılmıştır. Yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlara göre Fumaria asepala Boiss. ve Fumaria schleicheri Soy.-Will. subsp. microcarpa Boiss. ex Hausskn. türleri bulunduğu bölgede yan yana yaşayarak ilginç bir özellik sergilemektedir. Morfolojik olarak birbirine çok benzeyen bu iki tür yapılan mikroskobik çalışmalar sonucu F. asepala da sepallerin bulunmayışı özelliği ile F. schleicheri subsp. microcarpa ’dan ayrılmaktadır. Yine meyve mikromorfolojileri de türlerin ayrımında değerli veriler sunmaktadır. Anatomik çalışmalardan elde edilen sonuçlar ise her iki türde de benzer bulunmuştur. Palinolojik çalışmalarda incelen polenlerin, polen tipi her iki tür için de suboblate olduğu, polenlerin apertürleri Pantoporate/Porat olduğu gözlenmiştir. Apertür sayısı F. asepala’da 6-7, F. schleicheri subsp. microcarpa ’da 4-8 iken, apertür çapı F. asepala’da daha büyük ölçülmüştür. Ayrıca F. schleicheri subsp. microcarpa ’nın polenleri F. asepala’ya göre daha büyük olarak ölçülmüştür. Elde edilen bu sonuçlar kombine edilerek türlerle ilgili orijinal veriler elde edilmiş, cinse ait temel sistematik veriler literatüre kazandırılmıştır. Bu çalışma Elazığ ilinde yetişen bazı Fumaria türleri ile ilgili yapılan detaylı bir sistematik çalışma olması açısından önem taşımaktadır.