Bodur Mürver (Sambucus ebulus L.) meyve ekstraktının mısır fidelerindeki kuraklık toleransına etkisi

Abstract

Geleneksel tıpta insan sağlığı açısından tedavi amaçlı yaygın olarak kullanılan Sambucus ebulus L. (SE) meyve ekstraktı önemli bir antioksidan değere sahiptir. SE meyve sulu ekstraktının (MSE) insan sağlığı üzerindeki rolünü ortaya koymada deney hayvanlarıyla ilgili yapılan son çalışmalar, insanlarda meydana gelen çeşitli streslere karşı SE MSE’nin nasıl bir rol oynadığını göstermektedir. Bununla birlikte, bitkilerdeki abiyotik stres cevabı üzerine SE MSE’nin nasıl bir rol oynadığıyla ilgili literatürde herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada, kuraklık stresi altında SE MSE’nin stres hasarını hafifletmede etkili bir rolünün olup olmadığı değerlendirilmiştir. İlk olarak mısır fideleri 24 saat boyunca üç farklı SE MSE (1, 2 ve 4 mg/mL) konsantrasyonuna ve daha sonra kuraklık için %10’luk polietilen glikol 6000 (PEG 6000)’e maruz bırakıldı. Kuraklık koşullarında, mısır fidelerinde nispi su içeriği (NSİ), hidrojen peroksit (H2O2) ve pigment içeriği ile gaz değişim parametrelerinde (net fotosentez hızı (PN), terleme (E) ve stoma iletkenliği (gs)) önemli ölçüde azalırken, lipid peroksidasyonu (TBARS) ve prolin (Pro) seviyeleri önemli ölçüde artmıştır. Bununla birlikte, kuraklık koşullarında tüm SE MSE uygulamalarının, NSİ, Pro, pigment içerikleri ile PN, E ve gs'yi önemli ölçüde arttırdığı, TBARS ve H2O2 seviyelerini ise belirgin şekilde azalttığı görüldü. Diğer önemli bir sonuç, SE MSE uygulama konsantrasyonlarından 2 mg/mL’nin NSİ, Pro, pigment ve gaz değişim seviyelerini arttırmada, TBARS ve H2O2 seviyelerini ise azaltmada en etkili konsantrasyon olduğu belirlendi. Elde edilen bulgulara göre, mısır fidelerine dıştan uygulanan tüm SE MSE konsantrasyonları farklı düzeylerde oksidatif hasarı (TBARS ve H2O2) azaltabilir, su durumunu koruyabilir, gaz değişimini ve klorofil sentezini iyileştirebilir. Sonuç olarak, bitkilerde SE MSE uygulamalarının kuraklık toleransı üzerinde olumlu bir etkisi olduğu belirlendi.