Budak tipleri ve değerlendirme farklılıkları

Abstract

Dal odununun ağacın gövdesindeki karşılığı olan budak, son ürün kerestede görünüş özellikleriyle birlikte fiziksel, mekanik, işlenebilirlik gibi birçok özelliği etkilemektedir. Bu etki nedeniyle budakların somut bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak kullanım yeri farklılıkları, budakların yapısal ve görünüş özelliklerindeki farklılıklar, ağaç türü gibi temel farklılıklar vb. değerlendirme ölçütlerini çeşitlendirmektedir. Ölçmede birlik sağlanması açısından oluşturulan standartlarda bile bu farklılıklar gözlemlenmektedir. Bu çalışmanın amacı budak tipleri ve değerlendirilmesindeki farklılıklarının bilimsel ve teknik bilgi, standartlar ve çeşitli uygulama örnekleriyle konulmasıdır. Bu kapsamda her bir budak tipi tanımı görselle desteklenerek daha anlaşılır olması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında toplam 22 adet budak tipi tespit edildiği için, tespiti ve değerlendirmesinde kolaylık olması adına budak tipleri kaynama, sağlamlık, dağılım, şekil ve bulunduğu yere göre beş grupta sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmaya ek olarak; kaynama oranı ve kabuk durumu birlikte değerlendirilerek, budakların düşme ihtimaline göre ayrı bir sınıflandırma yapılmıştır. Ayrıca budakların tespitiyle ilgili bazı ön bilgiler verilmiş olup ve değerlendirilmesiyle ilgili çoğu Türkiye’de de geçerli olan ulusal ve uluslararası standartlardaki farklılıklar da ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, çok sayıda budak tipi olması ve standartlardaki farklı tanım ve değerlendirmeler nedeniyle, bu çalışmanın yapıldığı dönem yürürlükte olan standardın, tüm diğer standartlar için referans alınması gerektiği söylenebilir. Böylece masif ahşabı kullanan tüm paydaşların budak değerlendirmesiyle ilgili tespiti ve değerlendirmesi konusundaki farkındalığı arttırılabilir ve dolayısıyla taraflar arasındaki olası anlaşmazlıkların da azaltılması sağlanabilir.