HİTİT YAZILI KAYNAKLARINDA BEDENSEL ENGELLİLER

Abstract

Hitit çivi yazılı arşivlerinden öğrendiğimiz pek çok bilginin aksine Hitit halkına ve sosyal yaşama dair verilerimiz oldukça azdır. Bu duruma çivi yazısının aristokratlar tarafından kullanılan bir yazı olması ve öğrenilmesinin çok zor oluşu sebep olmaktadır. Bu yüzden de halk, çivi yazısını kullanmamaktadır. Dolayısıyla halka ait bilgilerin az olmasına ek olarak bir de toplum içindeki engelli bireyler hakkında bilgi edinmek detaylı bir çalışma gerektirmektedir. Zira engelliler hakkında günümüze ulaşan bilgiler çok farklı metin gruplarından elde edilen dağınık bilgi kırıntıları halindedir. Bu makale ile konu bir bütün olarak ele alınarak engelli bireylerin toplumdaki varlıkları ve Hititlerin engelli olan kişilere olan bakış açıları yansıtılmaya çalışılacak şekilde düzenlenmiştir. Bu bağlamda ele alınacak engeller öncelikle iletişime engel olanlar (Kör, sağır ve dilsiz) olmakla birlikte kişinin kendi doğal yaşam standardını ciddi yönde etkileyecek olanlar (kötürüm) şeklinde sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada Hitit yazılı kaynaklarından örneklerle konu aktarılırken çeşitli kültürlerdeki bilgilerle de konu zenginleştirilmiştir. Ayrıca geçmişten günümüze, söz konusu bireyler için kullanılan “sakat, özürlü ve engelli” tanımları mercek altına alınmış ve çoğu zaman birbirleri yerine kullanılan bu ifadeler değerlendirilmiştir.