Sürücü Emniyet Önceliğinin Uykulu Sürüş Davranışı Üzerindeki Etkisi: Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Regresyon Analizi

Abstract

Tır sürücülerinin uykulu sürücü davranışı oluşumuna etki eden faktörler arasında sürücü emniyet önceliği gelmektedir. Bu ampirik araştırmanın amacı Türkiye’de tır sürücülerinin sürücü emniyet önceliğinin uykulu sürücü davranışı üzerindeki etkisinin doğrusal ve doğrusal olmayan modellerle tespit edilmesidir. Araştırma kapsamında iki hipotez geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklem alanını 399 adet Türk tır sürücüsü oluşturmaktadır. Anketler yüz yüze ve çevrimiçi olarak Ocak 2022-Nisan 2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Örneklem alan basit rastgele yöntemle belirlenmiştir. Araştırmada güvenilirliği ve geçerliliği test edilmiş “sürücü emniyet önceliği” ve “uykulu sürüş davranışı” ölçekleri kullanılmıştır. Doğrusal model için basit regresyon analizi yapılmıştır. Doğrusal olmayan model seçiminde eğri tahmin modelleri test edilmiştir. “Power” eğri tahmin modeli en iyi model olarak tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre hem doğrusal hem de doğrusal olmayan modellerde sürücü emniyet önceliği uykulu sürücü davranışı üzerinde negatif yönde anlamlı bir etkiye sahiptir. Ayrıca doğrusal ve doğrusal olmayan modellere ait açıklama yüzdeleri arasında dikkate değer bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra doğrusal modele ait sürücü emniyet önceliğinin uykulu sürücü davranışı üzerindeki etki katsayısının doğrusal olmayan modele göre yüksek olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına dayalı hem yöneticilere hem de sürücülere yönelik çıkarımlar sunulmuştur.