ÜÇ FARKLI FİDANLIKTA YETİŞTİRİLEN ADİ ÇİTLEMBİK (Celtis australis L.) TÜRÜNÜN BAZI MORFOLOJİK VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

Ulmaceae familyasından bir tür olan Celtis australis L.(Adi çitlembik), ülkemizdeki yabani meyveli türlerden biri olup, genelde küçük gruplar halinde ya da tek yayılış gösterir. Bu türün Kahramanmaraş ili Andırın yöresinde doğal meşcere kuruluşu bulunmaktadır. Bu çalışmada, Kahramanmaraş Andırın yöresindeki Celtis australis L. (Adi çitlembik)’in küme, grup ve küçük grup şeklinde bulunan doğal iki meşceresi tespit edilerek, toplanan kaliteli tohumlar, değişik rakımlardaki üç fidanlıkta üretilmiş, bir yaşında elde edilen fidanlarda gelişimlerinin tespiti için boy ve kök boğazı çapı ölçümleri yapılmıştır. Fidan üretimleri, Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü sınırlarındaki Antakya Serinyol Fidanlığı (50 metre), Gaziantep ili İslahiye fidanlığı (400 metre) ve Kahramanmaraş Tekir Fidanlığı (1000 metre)’nda yapılmıştır. Fidanlık çalışmalarında tohumlarda çimlenme oranının %95 ve üzerinde olduğu görülmüş ve 1 yaşındaki fidanların (50 adet) fizyolojik gelişimleri ayrı ayrı yapılan ölçümlerle Antakya Serinyol Fidanlığı’nda (boy:41,3±4,2 cm, kök boğazı çapı:2,1±0,2mm), Gaziantep İslahiye Fidanlığı’nda (boy:42,3±3,9 cm, kök boğazı çapı:2,1±0,3 mm) ve Kahramanmaraş Tekir Fidanlığı’nda (boy:34,8±2,8 cm, kök boğazı çapı:4±0,6 mm) belirlenmiştir. Üretilen fidanlarda büyüme gerçekleştikten sonra vejetasyon dönemini takip eden ilk dört ay içerisinde (Mayıs, Haziran, Temmuz ve Ağustos) gün ortası yaprak su potansiyelleri ölçülerek, su stresine dayanıklılıkları tespit edilmiştir. Yetiştirilen fidanlarda en yüksek gün ortası yaprak su potansiyeli değerleri Serinyol Fidanlığı’nda Ağustos ayında (-2,14 MPa (Ψ)) elde edilmiştir. Stres koşulları dikkate alındığında su stresine en çok maruz kalan fidanlar Serinyol Fidanlığı’nda üretilen fidanlar olmuştur. Bu bilgiler ışığında, farklı fidanlıklarda üretilen türe ait fidanların kurak bölgelerde yetiştirilmesi ve plantasyonu, türün yetiştirilmesi ve gen kaynaklarının belirlenerek korunmasında öneli rol oynamaktadır.