K12 Fen Bilimleri Alan Becerileri Eğitimi Kapsamında Hipotez Oluşturma Becerisinin Öğretimi ve Etkisinin Değerlendirilmesi: Kimya Dersinden Uygulamalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı, hipotez oluşturma becerisine yönelik hazırlanan etkinlikleri sınıf ortamında uygulamaya koyarak uygulayıcılar için önerilerde bulunmak ve etkinliğin öğrencilerin hipotez oluşturma becerisini edinimine olan etkisini belirlemektir. Zayıf deneysel desenlerden tek grup ön test- son test deneysel model olarak tasarlanan çalışma 9. Sınıf öğrencileri (n=29) ve 11. Sınıf öğrencileri (n=26) ile 2022-2023 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, toplam üç ders saatini kapsayacak şekilde yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak ön test-son test başarı testi ve etkinlik yaprağı kullanılmıştır. Çalışmada, hipotez oluşturma becerisinin alt becerileri olan süreç bileşenlerinin (problemi tanımlamak, neden-sonuç ilişkilerini belirlemek, değişkenleri belirlemek, değişkenleri kontrol etmek ve önerme sunmak) öğrenciler tarafından kullanım durumları incelenerek bireysel ve grup analizleri yapılmıştır. Araştırma bulguları, yapılan öğretim etkinliğinin öğrencilerde hipotez oluşturma becerisine ait tüm süreç bileşenlerini açığa çıkardığını göstermektedir. Öğrencilerin değişkenleri belirleme ve kontrol etme süreç bileşenlerini yeterli düzeyde kullandıkları ancak problemi tanımlama ve neden-sonuç ilişkilerini belirleme süreç bileşenlerini kısmen yeterli düzeyde kullanabildikleri görülmüştür. Önerme sunma süreç bileşeninin kullanımına ilişkin bulgular öğrencilerin önerme sunabildiklerini ancak önermelerini bilimsel ilke, yasa ve kuramlarla destekleyemediklerini göstermiştir. Ayrıca önerme sunma becerisini ölçen son test sorularına öğrencilerin büyük çoğunluğunun yanıt verebildiği görülmüştür. Sonuç olarak hipotez oluşturma becerisinin öğretimini hedefleyen etkinliğin öğrencilerin hipotez oluşturma becerisini harekete geçirebildiği, becerilerin kullanılma düzeylerini açığa çıkarabildiği ve süreç bileşenlerini geliştirmede etkili olduğunu göstermiştir.