Karbon Emisyonu ile Vergileme Arasındaki İlişkinin Cumhuriyetten Günümüze Analizi: Kantil Eşbütünleşme Yaklaşımından Kanıtlar

Abstract

100’üncü yılını kutlayan Türkiye’nin, önümüzdeki asır için çözmek zorunda olduğu sorunlardan biri dramatik oranda artan çevresel kirlilik meselesidir. Sürdürülebilir kalkınmanın temel hedefleri arasında yer alan çevresel kirliliğin minimize edilmesine ilişkin politikaların uygulanması kritik öneme sahiptir. Ulusal ve uluslararası alanda çevresel sorunlara yönelik kamusal müdahale yöntemlerinin başında maliye politikası araçları gelmektedir. Çalışmanın amacı, Türkiye’de Cumhuriyetten günümüze (1923-2021) vergilemenin karbon emisyonu (CO2) üzerindeki etkilerini ampirik olarak araştırmaktır. Çalışmada yöntem olarak, Xiao (2009) tarafından önerilen kantil eşbütünleşme testinden yararlanılmaktadır. Pozitif ve negatif şokların ayrıştırılarak incelenebilmesine olanak sağlaması, kuyruklu dağılımların varlığı durumunda dirençli sonuçlar vermesi ve olası içsellik sorununu dikkate alması, bu yöntemin avantajlı yönleridir. Ampirik analizden elde edilen bulgulara göre, çevre kirliliği ile vergileme arasında eşbütünleşme ilişkisinin var olduğu yani Türkiye’de çevre kirliliği ile vergilemenin uzun dönemde birlikte hareket ettiği sonucuna ulaşılmaktadır. Katsayı sonuçları incelendiğinde, vergilemenin çevre kirliliği üzerinde arttırıcı etkisinin olduğu görülmektedir. Kantil bazında sonuçlar, pozitif şoklarda ilişkinin anlamsız olduğuna negatif şoklarda ise anlamlı hale geldiğine işaret etmektedir. Bu bağlamda, çevre kirliliği ile vergileme arasında asimetrik bir yapının var olduğuna dair yeni kanıtlar sunulmaktadır.