Küresel Siyaset Penceresinden Diasporaları Anlamak: Bir Analiz Çerçevesi Denemesi

Abstract

Küreselleşmenin yarattığı dünyanın siyaset bilimi ve uluslararası ilişkileri birbirine yaklaştırması, küresel siyaseti yeni bir çalışma alanı olarak gündeme getirmiştir. Alışık olduğumuz/tanıdık disiplinlere ait yerleşik kavramlar ve teoriler, günümüz olaylarını ve süreçlerini anlama noktasında yetersiz kalmaktadır. Diasporalar da bunlardan biridir. Bu doğrultuda, bu çalışmanın amacı, küresel siyaset penceresinden diasporaları analiz etmek için bir çerçeve önermektir. Öncelikle, küresel siyasetin nasıl bir alan olduğu anlaşılmaya çalışılarak diasporaların bu alandaki yeri incelenmiştir. Sonrasında ise hem küreselleşme hem de diaspora kavramları ile sık sık birlikte anılan ulus-ötesicilik ve kozmopolitçilik kavramları ele alınmıştır. Kavramsal farkların ortaya konulmasını takiben iç içe geçmiş kümeler şeklinde bir çerçeve oluşturulmuştur. Bu çerçevede en dış küme olan küresel siyaset kümesi, bir ‘analiz çerçevesi’ olarak konumlanmıştır. Alt kümeleri ise sırasıyla ‘olguları ve gerçek süreçleri’ anlatacak şekilde küreselleşme kümesi, ‘araştırma perspektifini’ işaret edecek şekilde ulus-ötesicilik kümesi, ‘aktörler’ olarak ise diasporalar kümesi oluşturmuştur. Diaspora kümesi içinde, aynı zamanda tüm kümelerin ortak yanı olarak, dikey ve yatay ağların dikkate alınması ile çok-seviyeli (dünya-bölgesel-ulusal-yerel) ve çok-boyutlu (siyaset, ekonomi, kültür) analizlerin gerekliliği yer almıştır. Kozmopolitçilik ise bir ideoloji, paradigma ve değerler sistemi olarak çerçevenin tercihe bağlı zemini olarak konumlanmıştır. Böyle bir çerçeve ile spesifik olarak diasporaları çalışmak için daha detaylı bir kavramsal ve daha kapsamlı bir teorik tartışma ise bir başka çalışmanın konusu olarak sonuç ve öneriler kısmında yer almıştır.