The Culture of Sovereignty and the ideal of Democracy in the Turkish Nation (VIII-XI.century)

Abstract

Türk devlet felsefesinin ve yönetim sisteminin oluşmasında ve gelecek nesillere aktarılmasında İslam öncesi dönem için Oğuz Kağan Destanı ve Orhun Abideleri’nin (Yazıtları’nın); İslam sonrası dönem için de Kutadgu Bilig, Divanu Lügati’t-Türk ve Siyasetnâme’nin önemli bir yeri vardır. Oğuz Kağan Destanı ve Orhun Abideleri’nde âdeta sosyal devletin çerçevesi çizilmiş; Kutadgu Bilig, Divanu Lügati’t-Türk ve Siyasetnâme’de de devlet başkanında ve idarecilerde olması gereken özellikler belirtilerek âdeta ideal yönetici profili ve yönetim ilkelerinin esasları ortaya konulmuştur. Hâkimiyetin sağlanmasında önemli bir müessese olan kurultayın işlevselliği, devlet başkanının kurultayda belirlenmesi ve töre uygulaması Türklerde demokrasi fikrinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Devlet başkanını belirleyen ve yetkilendiren kurultay ile sorumluluklar yükleyen töre, Türklerin siyaset ve yaşam felsefesinin özünü oluşmuştur. Türkler tarafından yaşam düsturu haline getirilen İslami kurallar, hem hükümranlık kültürünü hem de demokrasi ülküsünü etkilemiş ve şekillendirmiştir. Zaman içinde hükümranlık kültürü gelişen ve demokrasi formasyonu kazanan Türkler, millet iradesinin esasını teşkil eden temel prensipleri ve etik değerleri en güzel biçimde hayata geçirmişlerdir.