Doksorubisin ile Oluşturulan Böbrek Hasarında Lerkanidipinin Antioksidan ve Antiapoptotik Etkilerinin Bcl-2/Bax/Sit c/Cas-3 Yolağı Üzerinden Araştırılması

Abstract

Amaç Doksorubisin (Dox) kemoterapide kullanılan antineoplastik bir ilaçtır. Nefrotoksisite, Dox’un kullanımını kısıtlayan önemli yan etkilerden biridir. Bir kalsiyum kanal blokeri olan lerkanidipinin (Ler) antioksidan ve anti-inflamatuvar özellik gösterdiği bilinmektedir. Çalışmamızda, sıçanlarda oluşturulan Dox uygulaması ile tetiklenen böbrek hasarında Ler’in oksidatif stres ve apoptoz üzerine etkilerini değerlendirmeyi amaçladık. Gereç ve Yöntem Yirmi dört adet erişkin erkek sıçan; kontrol, Dox (8. günde bir kez intraperitoneal 20 mg/kg) ve Dox+Ler (8. günde bir kez intraperitoneal 20 mg/kg Dox, her gün oral gavaj ile 2 mg/kg Ler 10 gün boyunca) şeklinde 3 eşit gruba ayrılmıştır. Çalışma sonunda sakrifiye edilen sıçanların kanlarından kan üre azotu (BUN) ve kreatinin ile alınan böbrek dokusundan total oksidan seviyesi (TOS), total antioksidan seviyesi (TAS) ve süperoksid dismutaz (SOD) enzim aktivitesi ölçülmüştür. Ayrıca, böbrek dokusunda Bcl-2-ilişkili X proteini (Bax), B hücreli lenfoma-2 (Bcl-2), sitokrom c (sit c) ve kaspaz-3 (Cas-3) mRNA ekspresyon düzeyleri kantitatif gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu yöntemiyle ölçülmüştür. Ek olarak hematoksilen-eozin boyama ile böbrekteki histopatolojik değişimler incelenmiştir. Bulgular Çalışmamızda, Dox uygulaması BUN, kreatinin, TOS ve oksidatif stres indeks seviyelerini yükseltirken, SOD aktivitesi ve TAS seviyelerini azaltmıştır. Ayrıca Dox grubunda proapoptotik belirteçlerin (Bax, sit c ve Cas-3) ekspresyonu artarken antiapoptotik bir faktör olan Bcl-2’nin ekspresyonu azalmıştır. Histolojik incelemelerde ise Dox’a bağlı böbrek hasarını gösteren bulgular gözlenmiştir. Ler uygulaması, böbrekte Dox’a bağlı tüm değişiklikleri sınırlayarak koruyucu etkiler göstermiştir. Sonuç Çalışmamız Ler’in antioksidan ve antiapoptotik özellikler göstererek Dox’un neden olduğu böbrek hasarını önlemede potansiyel bir aday olabileceğini göstermektedir.