Türkiye’de Kazançlar Üzerine Yaş, Dönem ve Kohort Analizi

Abstract

Bu çalışmada Türkiye işgücü piyasasında ücretli, maaşlı ve yevmiyeli bir şekilde istihdam edilen tüm çalışanlar ile kadın ve erkek çalışanların kazançları üzerinde yaş, dönem ve kohort etkilerinin ayrıştırılması amaçlanmaktadır. Ayrıştırma analizini gerçekleştirmek için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından derlenen 2004-2018 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırmaları’ndan elde edilen mikro veriler kullanılmıştır. Ayrıştırma analizleri yaş, dönem ve kohort (APC) modeli doğrultusunda Deaton (1997) ve Beaudry ve Lemieux (1999)’da önerilen yaklaşımları takiben gerçekleştirilmiştir. Her iki yaklaşıma göre elde edilen bulgular, tüm çalışanlar için yaş ile birlikte kazançların çalışma çağının başında hızlı bir şekilde arttığını, çalışma çağının ortalarında bu artış hızının düştüğünü ve çalışma çağının sonlarında kazançların azaldığını göstermiştir. Daha genç kohortlara (kuşak) kıyasla daha yaşlı kohortların kazançlarının daha düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Kazançlar üzerinde dönem (yıl) etkisinin ise sınırlı düzeyde olduğu görülmüştür. Buna ilaveten yaş ve kohortun kazançlar üzerindeki etkisinin cinsiyete göre farklılaştığı ortaya çıkmıştır. Yaşın kazançlar üzerindeki artırıcı etkisinin, erkeklere göre kadın çalışanlarda çok daha erken bir yaşta sonlandığı görülmüştür. Kazançlar üzerinde olumsuz kohort etkisinin ise kadın çalışanlara kıyasla erkekler çalışanlarda daha yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır.