Türkiye’nin Düzensiz Göçle Mücadele Stratejisine İlişkin Bir Değerlendirme

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’nin düzensiz göçle mücadele amacıyla geliştirdiği strateji ve uygulama sonuçları değerlendirilmiştir. Bu çerçevede; Türkiye’de düzensiz göçle mücadele bakımından bütüncül bir strateji geliştirilip etkili şekilde uygulamaya geçirilip geçirilemediği, stratejisinin özgünlüğü, uygulanabilirliği, zayıflıkları, güçlü yönleri ve zorluklarının uygulama sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmesi, düzensiz göçle mücadelede diğer ülkelerden ayrışan örnek nitelikte özgün yönlerin bulunup bulunmadığının araştırılması hedeflenmiştir. Türkiye’nin düzensiz göçle mücadele amacıyla, kaynağında başlayan ve yine kaynağında biten; düzensiz göçün kaynağında önlenmesi, etkili sınır güvenlik tedbirleri alınması, ülke içinde düzensiz göçle etkili mücadele yürütülmesi ve yakalanan düzensiz göçmenlerin insan haklarına uygun olarak geri gönderilmelerinin sağlanması şeklinde dört ayaklı bir mücadele stratejisini benimsediği anlaşılmaktadır. Geliştirilen stratejinin bütünleşik ve kapsayıcı bir nitelik taşımaktadır. Bu nitelikler, kaynak ülkeye odaklanması ve bu kapsamda dünya ölçeğinde mukayese durumunda bile öne çıkacak oranda kaynak ayırması, sınırlarında yasa dışı girişleri engellemeye dönük yoğun fiziki ve teknik kapasite geliştirmesi ve faaliyet yürütmesine rağmen uluslararası hukuktan doğan yükümlülüklerinin gereği olarak korumaya muhtaç olanların başvuru yollarını açık tutması, idari gözetime alternatif yükümlülükler geliştirmek yoluyla teknik kapasite yetersizliğinin önüne geçecek çözüm üretmiş olması ve gönüllü geri dönüş mekanizmasının hayata geçirilmesi yoluyla sınır dışına daha insani alternatifler üretmesinin özgün nitelikte olduğu görülmektedir. Öte yandan; Ülke içinde düzensiz göç ile mücadelenin önemli bir ayağını oluşturan ve çekim etkisini kırmak için önem taşıyan kaçak çalışma konusunda istenilen mesafenin alınamadığı, içerde yakalan düzensiz göçmenler arasında, ülkeye yasal yollardan gelip daha sonra düzensiz göçmen durumuna düşenlerin oranının artmakta olduğundan vize rejiminin değerlendirilmesi de dahil olmak üzere güncel tedbirler alınması gerektiği değerlendirilmektedir