Uchodźcy z Ukrainy w prywatnych dyskursach osób goszczących ich w swoich domach

Abstract

Celem tego artykułu jest zarysowanie obrazu migrantów przymusowych z Ukrainy w oczach osób, które przyjęły uchodźców w swoich domach po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Artykuł powstał w oparciu o analizę 30 indywidualnych, częściowo ustrukturyzowanych wywiadów jakościowych przeprowadzonych w ramach projektu “Prywatne przyjmowanie i wsparcie uchodźców z Ukrainy” pomiędzy początkiem kwietnia a końcem maja 2022. Posługując się teorią sekurytyzacji, autorka analizuje, jak uczestnicy badania konstruują obraz migrantów w odniesieniu do dwóch aspektów dyskursu sekurytyzacji: obcości kulturowej jako zagrożenia i obciążenia systemu opieki społecznej grożącego naruszeniem dobrobytu społeczeństwa przyjmującego. Analizuje również, czy badani kontrastują wizerunek uchodźcy z Ukrainy z wysoko sekurytyzowanym obrazem migranta z państw Bliskiego Wschodu i Afryki (MENA). Badani nie konstruowali obrazu migrantów przymusowych z Ukrainy korzystając z aparatu dyskursu sekurytyzującego. Ukraińcy to dla nich przede wszystkim uchodźcy wojenni, którym należy się pomoc wobec dramatycznej sytuacji. Uważali ich za bliskich kulturowo i nie konstruowali ich jako zagrożenia dla tożsamości kulturowej. Chociaż określali przynajmniej część Ukraińców mianem roszczeniowych, nie uważali ich za obciążenie systemu opieki społecznej. Wśród badanych wyróżniła się grupa, która kontrastowała migrantów z Ukrainy z migrantami z krajów MENA, tych drugich uważając za zagrożenie. Konstrukcja obrazu migranta opierała się o elementy dyskursu nacjonalistycznego, ról płciowych i neoliberalnego dyskursu o pracy i bezrobociu.