Entuzjazm jako motywator działań pomocowych wobec uchodźców z Ukrainy: analiza związku między entuzjazmem a udzielaniem pomocy w modelu emocjonalnego wyboru

Abstract

Celem badania jest odpowiedź na pytanie o znaczenie entuzjazmu w podejmowaniu działań pomocowych na rzecz ukraińskich uchodźców w pierwszych tygodniach po rosyjskiej agresji w 2022 roku. Zbadano, w jaki sposób przekonania i postawy dotyczące imigracji, Ukraińców, zachowań pomocowych otoczenia i ekspozycja na informacje o sytuacji na Ukrainie i uchodźcach wiązały się z entuzjazmem i udzielaniem pomocy uchodźcom. W artykule zaproponowano nową konceptualizację i operacjonalizację pojęcia entuzjazmu. Jako punkt wyjścia do skonstruowania modelu empirycznego wykorzystano koncepcję emocjonalnego wyboru Jona Elstera. Zmiennymi wyjaśnianymi były pomoc finansowa i pomoc rzeczowa. Efekt entuzjazmu był kontrolowany przez zmienne społeczno-demograficzne a także zmienne świadomościowe. W analizach wykorzystano regresję logistyczną przeprowadzoną na danych z autorskiego badania CAWI obejmującego ogólnopolską próbę 1041 dorosłych Polaków. Wnioski potwierdzają użyteczność modelu teoretycznego, a także zastosowanej konceptualizacji oraz operacjonalizacji entuzjazmu. Zauważono różnice między czynnikami sprzyjającymi pomocy rzeczowej i finansowej. Ponadto, zidentyfikowano nowe kierunki badań nad entuzjazmem i jego rolą w wyjaśnianiu zjawisk społecznych.