KOZAYA YOLCULUK: WILLIAM COCHRAN’IN GÖZÜYLE DUT AĞACI VE İPEK BÖCEĞİNİN SERÜVENİ

Abstract

Dut ağacı ve ipek böceği, tarih boyunca dokuma sanatının zengin bir parçasını oluşturmuştur. Dut ağacının yaprakları, ipek böceklerinin beslenme kaynağı olarak işlev görürken, böceklerin ipek ipliği üretimine olan katkısı binlerce yıllık bir yolculuğun temelini atmaktadır. Yolculuğun varış noktasını ise ipek ipliğinin oluşturduğu imaj teşkil etmektedir. Dut ağacı ve ipek böceği yetiştiriciliğinde sarf edilen emek ile bu süreci hakkıyla yerine getirebilmek için harcanan enerji, bu imajın manevi yani geleneksel ve kültürel boyutuna işaret ederken, sarayların, konak ve köşklerin gösterişli ve pahalı kıyafetleri maddi yönü hakkında fikir vermektedir. Bütün bu geniş ve zengin perspektif, kökleri çok eski tarihlere dayanan kadim bir mirasın kuşaktan kuşağa aktarılması sonucunu doğurmuştur. Üstelik bu miras, çağlar içerisinde varisler değiştikçe, daha dikkat çekici ve etkileyici bir veçhe kazanmıştır. Bütün bu bilgiler ışığında değerlendirildiğinde, bu çalışmada da köklü bir geçmişe sahip olan dut ağacı ve ipek böceği yetiştiriciliğinin belli bir dönemine, daha açık bir ifadeyle 19. yüzyıldaki serüvenine yer verilmiştir. Bu serüven, araştırmacı gazeteci, ressam ve gravür sanatçısı William Cochran’ın gözlemleri doğrultusunda okuyucuya aktarılmıştır.