Bir Toplumsal Tip Fragmanı: 11'e 10 Kala'da Koleksiyoncu

Abstract

11’e 10 Kala (Pelin Esmer, 2009) filmi ana karakteri ve onun ilişkileri yoluyla bir toplumsal tip sunmaktadır. Çalışma filmin karakteri Mithat Bey (Mithat Esmer)’in koleksiyoncu toplumsal tipinin görünür hali olduğunu iddia eder. Toplumsal tipler toplumu anlamanın metodolojik araçlarıdır. İlk kez Walter Benjamin’in çeşitli metinlerinde yer bulan koleksiyoncu toplumsal tipi, Avrupa’nın modernleşme sürecinde kitle kültürü içinde hem burjuva kültürünün bir aktörü olup hem de kalabalıklardan kendisini yalıtan, kapitalizmin tüketim kültürü içinde olağanın aksine nesneleri tüketmeyip onlara kullanım ve değişim değerinin ötesinde anlam yükleyerek, vb. modern yaşamın kimi tipik davranış ve düşünce biçimlerine direnç geliştiren bir olgusallığa işaret etmektedir. Fragmanları yapısal, kurumsal değerlendirmelere girmeksizin modern toplumun analiz edilmesini mümkün kılan parçacıklar olarak ele aldığımızda, sinemayı da modern toplumsal yaşamın gerçekliğine ilişkin bir fragman olarak değerlendirebiliriz. Sinema toplumsal tiplerin görünür kılınmasında, böylece toplumsal tahayyülde eşsiz bir araçtır. Bu çalışmada koleksiyoncu tipini ve koleksiyoncunun Türkiye bağlamını Mithat Bey’e bakarak görmek amaçlanmaktadır. 11’e 10 Kala filmi, özgün yönleriyle bir Türkiye modernleşme anlatısı kurmaktadır. Çalışma filmin, koleksiyoncu toplumsal tipini bu modernleşme anlatısıyla birlikte inşa ettiği yönünden okunmasını önermektedir.