Abstract
Eski Mezopotamya çivi yazılı belgeleri hem renk hem de boya isimlerine yer vermiştir. Kullanılan boyalar arasında ḫurātu isimli kırmızı renkli kök boya da yer almıştır. Akadca bir kelime olan ḫurātu, “Kızılkök, kök boya” anlamlarına sahiptir. Sumerce karşılığı ise gišḪAB/úḪÁB olarak bilinmektedir. İlgili kelimelerinin geçtiği birincil kaynaklar arasında Yeni Sumer, Eski-Orta-Yeni Babil, Orta ve Yeni Asur Dönemi metinleri öne çıkmaktadır. Tarihsel olarak bakıldığında kullanımı MÖ 2000’li yıllara kadar gitmektedir. Uzun ve istikrarlı bir kullanım görmüş olan ḫurātu, en eski kök boyalardan birisidir. İlgili boyanın kullanıldığı alanların başında tekstil endüstrisi gelmektedir. Özellikle deri yün kumaş gibi tekstil ürünlerinde kırmızı rengin elde edilmesi için ḫurātu kullanılmıştır. İlaveten kırmızı renkte ton ve kalıcılığı artırmak için şap ve mordan gibi hammaddelere de ihtiyaç duyulmuştur. Ḫurātu’nun üretimi zahmetli olduğu için maliyeti yüksektir. Genellikle saray ve tapınak mensupları tarafından kullanım görmüştür. Ayrıca eski Mezopotamya’da bölgeler arasında bir haraç veya vergi öğesi olarak da alınmıştır. Makale “ḫurātu kelimesinin anlamı ve etimolojik kökeni” ve “çivi yazılı belgelerde ḫurātu” olmak üzere iki başlığa ayrılarak çalışılmıştır. Makalenin amacı belirlediğimiz Eski-Orta-Yeni Babil ve Orta-Yeni Asur Dönemi metinlerinden yola çıkarak eski Mezopotamya’da ḫurātu’nun üretimi ve mahiyeti hakkında bilgi vermek ve kimler tarafından ne amaçla, nerede ve ne zaman kullanıldığını tespit ederek hangi ürünlerde kullanıldığını saptamaktır.
Publisher
OANNES- Uluslararasi Eskicag Tarihi Arastirmalari Dergisi