Hitit Dünyasında Çıplaklara Dair Bazı Gözlemler

Abstract

İnsanlık tarihinde daima kendini gösteren zaman zaman ise en büyük tabulardan bir tanesi sayılan çıplaklık, birçok toplumda ve kültürde farklı şekillerde işlenmiştir. Bazı kültür çevrelerinde çıplaklık oldukça doğal bir durum olsa da bu durum güzellik ve idealizm çerçevesinde değerlendirilmiştir. Kimi zaman ise bazı anlayışlarda çıplaklık ahlaksız ve utanç verici olarak kabul edilmiştir. M.Ö. 2.binyılda Anadolu’da siyasi hakimiyet kuran Hititlerin geride bıraktığı çiviyazılı metinlere bakıldığında, bu konunun işleniş biçimine dair çok çeşitli bilgiler olmasa da yine de çıplaklığa dair bazı somut örnekler görülmektedir. Çeşitli Hitit bayramlarında karşılaşılan ve doğal kabul edilen çıplaklık, Hititlerde ritüelistik bir eylem olarak kabul edilmiştir. İncelenen Hitit çiviyazılı metinlere göre çıplak olan görevliler şarkıcılar, dansçılar, ALAN.ZU9, köpek adamlar ve hapiya-adamlardır. Bu görevlilerden bazılarının çıplak performans sergilemesi kimi zaman insanları ve tanrıları güldürmek için bir eğlence biçimi olarak değerlendirilirken, çıplaklığın geçmişte önemli bir yere sahip olan avcılıkla ilgili olabileceğini de düşündürmektedir. Aynı zamanda Hitit dünyasında çıplaklık, bazen aşağılayıcı, küçük düşürücü durumları ifade etse de çıplak kimselerin giydirilmesiyle ilişkili olarak iyilik eyleminin vurgulandığı bazı durumlar da bulunmaktadır. Mitolojide ise olumsuz durumlardan korunmak adına bazen çıplak olan tanrıları giydirmek gerekirken bazen de çıplak tasvir edilen ve bolluk ile bereketi simgeleyen tanrıçaların çıplaklığı kötü kimseleri baştan çıkarmak adına araç olarak kullanılmıştır. Bugün hala tartışmalı bir konu olan çıplaklığın Hitit dünyasına nasıl yansıdığı ise bu çalışmada Hititçe çiviyazılı kaynaklar sayesinde irdelenmeye çalışılacaktır.