The effect of social skills training on quality of life in children with attention deficit and hyperactivity disorder

Abstract

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ailelerin ve çocukların yaşamını etkileyen kronik bir bozukluk olmasından dolayı birçok çalışmada bu bozukluğun yaşam kalitesi üzerindeki etkileri araştırılmıştır. DEHB’de bozulan diğer bir alan da sosyal işlevselliktir. Sosyal işlevsellikte bozulma DEHB’nin hem uzun hem de kısa dönem olumsuz gidişatı açısından önemlidir. Ancak sosyal işlevselliğin yaşam kalitesini nasıl etkilediği daha az bilinmektedir. Çalışmamızda DEHB tanılı çocuklarda sosyal becerilerin geliştirilmesinin yaşam kalitesi üzerine etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya çocuk ve ergen ruh sağlığı polikliniğinde DEHB tanısı ile takipli, en az 6 aydır ilaç tedavisi alan, kronik hastalığı olmayan, 8-12 yaş aralığında olan, 15 çocuk ve ebeveyn dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen çocuklardan Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ)- Çocuk Formu’nu, ebeveynlerinden ise Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği (ÇİYKÖ)- Ebeveyn Formu’nu eğitim öncesi ve sonrası doldurmaları istenmiştir. Çocuklar ile haftada bir gün bireysel olarak uygulanan sosyal beceri eğitim seansları uzman tarafından on iki hafta boyunca yapılmıştır. Sosyal beceri eğitimine başlamadan önce ve eğitim sonunda ebeveynin ve klinisyenin Sobece Çocukta Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği’ni doldurmaları istenmiştir. Bulgular: Çalışmamıza 8’i erkek ve 7’si kız olmak üzere 15 çocuk dahil edilmiştir. Çocukların yaş ortalaması 10,26+1,33 olarak hesaplanmıştır. Olguların ve ebeveynlerinin sosyal beceri eğitimi öncesi ve sonrası doldurduğu Çocuklar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği puanları karşılaştırıldığında; psikososyal işlevsellik alt boyutu ve toplam ölçek puanı eğitim sonrasında istatistiksel olarak anlamlı yüksek saptanmıştır. Ebeveynlerin ve uzmanın sosyal beceri eğitimi öncesi ve sonrası doldurmuş olduğu Sobece Çocukta Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği puanları karşılaştırıldığında; “İlişki Başlatma ve Sürdürme Becerileri” ve “Saldırgan Davranış ve Dürtülerle Başa Çıkma Becerileri” alt ölçek puanları eğitim sonrasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Sonuç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda sosyal becerilerin geliştirilmesinin yaşam kaliteleri üzerinde olumlu bir etki yaratacağı söylenebilir. İleriki dönemde daha geniş örneklem grubu ile daha fazla sosyal becerinin çalışıldığı yeni çalışmalar planlanabilir.