Yalın Üretim, Altı Sigma ve Endüstri 4.0 Kullanımının İşletmelerin Kârlılığı Üzerine Etkisi: BIST XMESY Endeksinde Bir Araştırma

Abstract

Rekabet avantajı sağlamak isteyen işletmeler, üretim yönetimi alanında maliyetleri minimize etmek için önemli çalışmalar yapmaktadırlar. Bu çalışmalar içinden güncelliğini ve geçerliliğini koruyan uygulamalardan bazıları, yalın üretim, 6 sigma ve endüstri 4.0 yöntemleridir. Türkiye’de faaliyet gösteren işletmeler adı geçen bu modern üretim uygulamalarının hiç birisine öncülük etmemiş olsa da iyi uygulamaları takip ederek rekabet etmeye çalışmaktadır. Bu nedenden dolayı, Türkiye’deki işletmeler rekabeti yaratan değil rekabete dahil olmaya çalışan bir tutum içindedir. Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren ve Borsa İstanbul Metal Eşya Makine Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları endeksinde işlem gören sanayi şirketlerinde yalın üretim, Altı Sigma ve Endüstri 4.0 uygulamalarının kullanılmasının işletmelerin kârlılığı üzerine etkisi analiz edilmiştir. Çalışmada otuz iki şirketin mali tabloları incelenmiş olup, modern üretim uygulamalarının kullanım durumu ile ilgili bilgiler, faaliyet raporlarından, medyadan ve telefon görüşmelerinden öğrenilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, Metal Eşya Makine Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları endeksinde işlem gören sanayi şirketlerinde modern üretim uygulamalarını kullanan işletmelerin, önemli bir rekabet avantajı elde ettiği tespit edilmiş olup özsermayenin aktif kârlılığa etkisi gözlemlenmemiştir.