Szembekowska kaplica Najświętszego Salwatora przy katedrze we Fromborku jako palladium Świętej Warmii-Reference-Cited by-同舟云学术

Szembekowska kaplica Najświętszego Salwatora przy katedrze we Fromborku jako palladium Świętej Warmii

Published:2022-12-30 Issue:10 Volume: Page:69-102
ISSN:2720-149X
Container-title:TECHNE. Seria Nowa
language:
Short-container-title:TECH

Author:

Tracz Szymon^ORCID

Abstract

Z fundacji biskupa warmińskiego Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka ze Słupowa (1680–1740), biskupa na Warmii w latach 1724–1740 przy katedrze we Fromborku powstała kaplica pw. Najświętszego Salwatora i św. Teodora Męczennika (Teodora z Amazji), zwana szembekowską. Oratorium stanowi przykład centralnej budowli kopułowej. Powstała jako kaplica relikwiarzowa oraz miejsce pochówku swojego fundatora. Punkt centralny kaplicy stanowi retabulum relikwiarzowe, ustawione w 1734 roku w arkadzie południowej. Na mensie ołtarza ustawiono sarkofag z wizjerami oraz srebrnymi aplikacjami z relikwiami męczennika wczesnochrześcijańskiego św. Teodora z Amazji. Towarzyszą mu liczne relikwie różnych świętych oraz woskowe agnuski umieszczone w czarnych, drewnianych, przeszklonych relikwiarzach, bogato zdobionych srebrnymi, trybowanymi aplikacjami. Ich srebrne okucia i zdobienia wykonali w latach ok. 1730–1743 złotnik olsztyński Jan Krzysztof Geese (†1761) oraz czynny w Królewcu w latach 1712–1750 Samuel Grewe. Całość wnętrza kaplicy pokrywają freski wykonane ok. 1735 roku przez Macieja Jana Meyera (Matthiasa Johanna Meyera) z Lidzbarka Warmińskiego. Kaplica ze świadomie wybranym kształtem, właściwie dobranymi relikwiami, odpowiednią dekoracją malarską pokrywającą wnętrze, kopią narodowego palladium, jakim jest cudowny wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej oraz bogatym uposażeniem na potrzeby celebrowanej w niej liturgii, od samego początku była w zamyśle biskupa Szembeka pomyślana jako miejsce mające chronić Świętą Warmię przed zagrażającymi jej niebezpieczeństwami ze strony innowierców.

Publisher

Uniwersytet Lodzki (University of Lodz)

Subject

General Materials Science

Reference76 articles.

1. Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie (AAWO), AB, A 31 – Acta Cancellariae Illustrissimi Christophori Joannis Szembek Episcopi Warmiensis 1735–1740.

2. Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie (AAWO), AK, RC 11a (1) – Capella Szembekiana Ecclesae Cathedralis Varmiensis. Archiv(um) Capitulare Frauenburg. R. C 11a – Erectio Beneficium Szembekiani in Capella S(ancti)s(i)mi Salvatoris (29 grudnia 1736), k. 1–2.

3. Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie (AAWO), AK, RC 11a (2) – Capella Szembekiana Ecclesae Cathedralis Varmiensis. Archiv(um) Capitulare Frauenburg. R. C11a – Connotatio. Argenteriae, Reliqviarum, Ornamentum totiusque Supellectislis Capellae S(anctis)simi Salvatoris D(omin)ni Nostri, k. 1–2.

4. Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie (AAWO), AK, RC 11a (3) – Capella Szembekiana Ecclesae Cathedralis Varmiensis. Archiv(um) Capitulare Frauenburg. R. C11a – Status et Rescriptio Capellae Sanctissimi Salvatoris a Perillustri Reverendissimo Domino Joanne Cichowski Canonico Varmiensis Anno 1785 facta, k. 1–4.

5. Archiwum Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie (AAWO), AK I T 16 – Testamentum Codicilli et Rationes Executoriales b.m. C(e)l(enti)ssimi R(everendissi)mi D(omi)ni Christophori Szembek Principis Ep(isco)pi Warmienssis, k. 19–64v.