Diyanet İşleri Başkanlığının Süreli Yayınlarından Diyanet Gazetesi ve Diyanet Aylık Dergi Başyazılarında Hadisler

Abstract

Bu çalışma Diyanet İşleri Başkanlığının süreli yayınlarından Diyanet Gazetesi ve Diyanet Aylık Dergi Başyazılarındaki hadisler konusunu incelemektedir. 1968’de yayımlanmaya başlayan Diyanet Gazetesi, 1991’den itibaren şekil ve muhteva değiştirerek Diyanet Aylık Dergi adıyla yayımlanmaktadır. Gazete ve Aylık Dergide yer alan ve büyük oranda Diyanet İşleri Başkanlarınca kaleme alınan Başyazılar, Başkanlığın topluma mesajını iletmede önemli bir yere sahiptir. Başkanlık, hizmetlerinde Kur’an(Kitap) ve Sünnet’i esas aldığını belirtmektedir. Kitap ve Sünnet, “Kur’an-ı Kerîm ayetlerinin (Kitap) ve Hz. Peygamber’in (sav) sözleri, fiilleri ve takrirlerinin (Sünnet), gerek müçtehidin/âlimin gerek mezheplerin ictihad sistematiği içerisinde anlamlandırılıp mükellef/kişi açısından dinî bir hüküm şeklini almış hali” olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla Sünnet’in önemli unsuru olan hadisler, bütün Müslümanlar nezdinde hem dinî hem sosyo-kültürel hayat açısından son derece önemlidir. Çalışmada, Başkanlığın hizmetlerindeki yaklaşımının genel çerçevesinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Gazete, Aylık Dergi ve Başyazılarının gündem konuları ile Başyazılardaki hadisler, Anayasa ve Kanun’un Başkanlığa verdiği yükümlülüklere göre “iman esasları ve inanç konuları, ibadetler, ahlak, birlik ve beraberlik, dinî sosyo-kültürel ve aktüel hayat” tasnifiyle incelenmiştir. Kasım 1968’den Aralık 2021’e kadar yayımlanan 648 Başyazı üzerinden yürütülen bu nicel çalışmanın “Başyazılardaki hadislerin büyük oranda ahlak, birlik ve beraberlik, dinî sosyo-kültürel hayatla ilgili konularda ve bağlı içeriklerde olacağı” yönündeki hipotezi, araştırma sonucunda doğrulanmıştır. Hadislere yer verilen 510 Başyazıda, hadislerin yaklaşık %10,5’i iman esasları, inançlar, ibadetler ve ibadet hayatı ile ilgili iken; 89,5’i genel kategori olarak ahlak alanını ilgilendiren bir çerçevededir. Bu, Başkanların/Başkanlığın, dinî ve sosyal hayatın İslam dininin bireysel ve toplumsal ahlak alanında getirdiği prensiplerle inşa edilip insanın ve toplumun manevî-maddî huzurunun sağlanmasına yönelik bir tavır sergilediğini göstermektedir.