Çağdaş Sanatta Salt Sanat Nesnesi Olarak Yves Klein Antropometrileri

Abstract

Sanat, tarihsel ve kültürel süreçte belli kuralları, formları ve normları olan geleneksel bir anlayışa sahipti. Ancak 19. ve 20. yüzyıllara gelindiğinde ortaya çıkan modernizm ve avangart hareketler, sanatı bu geleneksel anlayıştan koparmıştır. Bu kopuş; sanatçıları, sanat nesnesi ve malzemesi bakımından yenilikçi ve deneysel olana yöneltmiştir. Marcel Duchamp’ın sanat için özel üretilmiş nesne anlayışından kopardığı “Hazır Nesne” fikri, bu arayışlara öncülük etmiştir. Geleneksel sanat anlayışında daha çok mitolojik ve estetik güzelliğin temsili olan beden, çağdaş sanatla nesnel bir ifade biçimine dönüşmüştür. Çağdaş sanatta bedenin, duyusal ve fiziksel deneyimleri aktarmada çok etkili bir araç olduğu söylenebilir. Öncü ve yenilikçi bir sanat anlayışına sahip olan Yves Klein, nesnel bir ifade biçimi olarak insan orantılarının saf ölçümleri olan Antropometri adını verdiği bir dizi çalışma yapmıştır. 1950 sonları ve 1960 başlarına tarihlenen Antropometri çalışmaları, sanatın sınırlarını zorlamış ve sanatın geleneksel pratiklerine bir karşı duruş göstermiştir. Klein, Antropometri serisinde, çıplak kadın bedenlerini “International Klein Blue” rengine boyayayarak beden üzerinden sanat eserleri üretmiş ve bedeni salt bir sanat nesnesi olarak kullanmıştır. Klein, bedeni ve beden hareketlerinin bıraktığı izleri, sanatının bir aracı olarak görmüş, evrensel ve mistik bir beden-sanat ilişkisi kurmuştur. Bedenin bir sanat nesnesi olarak kullanılması kadın bedeninin metalaştırıldığı eleştirilerini de beraberinde getirmiştir. Bu çalışma, Klein’in Antropometrilerindeki bedenlerin sanatın sınırlarını aşarak estetik bir ifadeye nasıl dönüştüğünü, beden-sanat ilişkisinin temsili üzerine düşünmemize olanak sağlayacaktır.