Antiepileptik İlaç Kullanan Çocuklarda Kemik Mineral Metabolizmasının Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada çocukluk çağı epilepsilerinde yaygın kullanımda olan antiepileptik ilaçların, hastaların kemik mineral metabolizmasında yaptığı değişiklikler araştırılırken, daha kolay ve düşük maliyetli parametrelerden olan Kalsitriol İndeks ve PTH İndeksinin bu hastaların takiplerinde kullanılabilirliği amaçlandı. Materyal-Metod: Çalışmaya hastanemizin çocuk nöroloji polikliniğinde idiopatik epilepsi tanısı konularak ilk kez antiepileptik tedavi (valproik asit, karbamazepine, fenobarbital) başlanan 3-14 yaş arası 55 hasta ve benzer demogrofik özellikteki 32 kontrol olgu dahil edildi. İlaç başlanmadan önce ve tedavi başlandıktan en az 6-12 ay sonra hastaların serumundan kalsiyum (Ca), fosfor (P), Alkalen fosfataz (ALP), Paratiroid Hormon (PTH), 25-(OH)D3, osteokalsin düzeyleri bakıldı, PTH İndeksi, Kalsitriol İndeksi hesaplandı. Bulgular: Hastalarının ilaç kullanım öncesi değerleri, ilaç kullanım sonrası ve kontrol grubu değerleri ile karşılaştırıldığında Ca değerleri arasında anlamlı fark bulunmazken, P ve 25-(OH)D3 düzeyleri anlamlı olarak düşüktü (sırasıyla p<0,001, p<0,001). Alkalen fosfataz, PTH ve osteokalsin düzeyleri anlamlı olarak yüksek saptandı (sırasıyla p<0,05, p<0,004, p<0,001). Hasta grubunun Kalsitriol İndeks ve PTH İndeks parametreleri de anlamlı olarak düşük bulundu (sırasıyla p<0,001, p<0,001). Olguların ilaç kullanım sonrasındaki biyokimyasal parametreleri raşitizm evrelemesine göre evrelendirildi. Buna göre 8 (%14) olgu evre 2 raşitizm bulguları gösteriyordu. Bu 8 olgu baz alındığında; PTH ile PTH İndeksinin duyarlılık, özgüllük, pozitif prediktif, negatif prediktif değerleri yüksek bulundu. Kalsitriol indeksin duyarlılığı düşüktü. Bununla birlikte PTH İndeksi ile PTH, Kalsitriol İndeks ile D vitamini arasında değersel korelasyon kurulamadı. Buna ilişkin olarak PTH indeksinin PTH düzeyini yansıtmadığı halde, osteopenik olguları değerlendirmede PTH ve PTH indeksinin değerli olduğunu sonucuna vardık. Kemik mineral ölçümleri evre 2 raşitizm bulguları gösteren 8 olguda yapıldığında referans değerlere göre normal olduğu gözlendi. Sonuç: Valproik asit, karbamazepine, fenobarbital alan hastalarda kemik mineral metabolizması etkilenmekte, bu hastalarda biyokimyasal değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Tanı ve takipte tüm parametrelerin birlikte kullanılması tanısal değeri arttırmaktadır. Ama bunun yanı sıra PTH ve PTH İndeksi de raşitizm evrelemesine göre osteopenik olguları belirlemede kullanılabilecek değerli parametreler arasında yer alabilir.