Gündüz Hiperkapnisinin Uyku ve Solunum Bozuklukları İle İlişkisi

Abstract

Amaç: Kronik obstrüktif akciğer hastalığında (KOAH) yaşam kalitesini en fazla etkileyen faktörlerden biri de uykudur. Çalışmamızda, gündüz hiperkapnisi olan olgularda hiperkapninin etyolojisi ve hiperkapninin uykudaki solunum bozuklukları ile ilişkisini araştırmak amaçlandı. Bu amaçla, uyku laboratuvarında polisomnografı (PSG) uygulanan hiperkapnik hastalar incelendi. Materyel ve metod: Çalışmamıza Atatürk Göğüs Hastalıkları Hastanesi Uyku Laboratuvarına başvuran 8 kadın 30 erkek olgu dahil edildi. Gündüz aşırı uyku halini değerlendirmek için Epworth uykululuk testi uygulandı. Tüm olguların PA akciğerleri, değerlendirilerek boyun çevresi (BÇ), beden kitle indeksi (BKİ) kaydedildi. Tüm olgulardan PSG öncesi, solunum fonksiyon testi (SFT), ekokardiyografık inceleme (EKO) ile pulmoner arter basıncı (PAP) ölçümü yapıldı. Arterden alınan kan gazı (AKG) analizi yapıldı. Bulgular: Yapılan polisomnografide 38 hastanın 24 (%63.16)’ünde apne hipopne indeksi (AHİ) ≥ 5 bulunarak OSAS tanısı kondu. Olguların gruplara göre dağılımları, KOAH + obstrüktif uyku apne sendromu (OSAS) 21 hasta (%55.2), basit KOAH'lı 10 hasta ( %26.8), OHS'li 3 hasta (%7.8), sadece OSAS'lı 3 hasta (%7.8) ve primer santral alveolar hipoventilasyon sendromlu 1 hasta (%2.6) şeklindeydi. BKİ yönünden gruplar arasında istatistiksel bir fark bulunmadı. Gece boyunca ortalama SaO2 ile gündüz PaCO2 ilişkisini saptamak için tek yönlü varyans analizi uygulandı ve sonuç anlamlı bulunmadı (F:0.676, df:2,35, P:0.515ns). Olgularda BKİ ile gece SaO2 arasında istatistiksel olarak anlamlı bir negatif korelasyon olduğu gösterildi (rs:0.557, p:0.009). Tüm olgularımızın %86.84'de PAP yüksek olarak tespit edildi, PAP'la AHİ arasında pozitif bir korelasyon olduğu gösterildi (rs:0.434, p:0.05). Sadece OSAS'lı olguların %66.67'de ağır OSAS ve %33.33'ünde hafif dereceli OSAS tespit edildi. Çalışmamıza hiperkapnik olguların 21'inde (%55.2) overlap sendromu, l0'unda (%26.8) sadece KOAH, 3'ünde (%7.8) OHS, 3'ünde (%7.8) sadece OSAS, 1'de (%2.6) primer santral alveolar hipoventilasyon sendromu saptadık. Sonuç: Çalışmamızda, hiperkapnik olguların %63.16'sında OSAS tespit etmemizle oluşan hipoventilasyonun gündüz PaCO2 düzeyinden sorumlu olduğunu mevcut OSAS'ın hiperkapnin bir nedeni olabileceği ve OSAS'ın KOAH'a eşlik etmesinin hipoventilasyon için artmış riske sebep olduğunu kanısına vardık. Ayrıca çalışmamızda BKİ'nin SaO2 ile negatif korelasyonunu, obezlerde OSAS riskinin artmış olduğunu ve PAP'la AHİ arasında pozitif ilişki olduğunu ve uykudaki hipokseminin pulmoner hipertansiyon gelişmesinde rol oynadığını düşündük. Sonuç olarak; gündüz hiperkapnisi olan olguların OSAS yönünden sorgulanması ve klinik şüphe saptanan olguların uyku laboratuvarına refere edilmeleri gereklidir.