Transformacja ideału kultury w platońskiej teorii edukacji

Abstract

W artykule ideał kultury został przyjęty jako podstawowy aspekt odróżniający teorię edukacji Platona od teorii edukacji zaproponowanej przez Izokratesa. Odwołując się do historii kultury, przybliżono znaczenie ideałów kulturowych w teoriach edukacji w starożytności, średniowieczu oraz epoce nowożytnej. Autor podejmuje dwie zasadnicze kwestie. Po pierwsze, rozważa spójność ideału kulturowego „inteligentnej osoby” ze współczesną wiedzą odnoszącą się do doświadczeń bycia dasein-the-one (tzn. istnienia w pojedynkę). Po drugie, proponuje nowy typ ideału kulturowego, który wskazuje też sposób zbudowania idealnej ziemskiej republiki. Autor stoi też na stanowisku, że na początku XXI w. ludzkość po raz pierwszy dysponuje możliwościami kształtowania poszczególnych społeczeństw na całej Ziemi, dlatego też uważa, że trzeba ten fakt odpowiednio uwzględnić we współczesnej teorii edukacji. W pracy przedstawiono ponadto krytykę współczesnego ideału „inteligentnej osoby” oraz zaproponowano nowy ideał kulturowy, który można oddać za pomocą określenia „Ci, którzy przekształcają wszechświat”. Wspomniany ideał rozjaśnia przepaść, która istnieje pomiędzy autentycznością a nieautentycznością, między Sobie a Innemu.