Osobowość schizoidalna a dymensjonalna konceptualizacja zaburzeń osobowości według ICD-11

Abstract

Cel: Współczesne badania naukowe i praktyka kliniczna w coraz większym stopniu uwzględniają dymensjonalne modele zaburzeń osobowości. Tendencja ta wymaga precyzyjnego wyjaśnienia relacji między tradycyjnymi sposobami konceptualizacji zaburzeń i nowymi propozycjami opartymi na wymiarach. Celem tego badania było określenie związku pomiędzy cechami osobowości schizoidalnej a elementami (krokami) diagnozy wg ICD-11 oraz określenie, w jakim stopniu osobowość schizoidalna jako konstrukt wymiarowy może być przewidywana (diagnozowana) na podstawie konceptualizacji ICD-11, takich jak nasilenie (severity) zaburzenia osobowości i patologiczne cechy. Metoda: Badaną grupę stanowiło 176 osób w wieku 18–71 lat (M = 28,3; SD = 10,3; 83,5% kobiet). Do określenia poziomu patologicznych cech osobowości wykorzystano Inwentarz osobowości dla ICD-11 (PiCD), natomiast do oceny poziomu nasilenia zaburzeń osobowości wykorzystano Skalę osobowości i funkcjonowania interpersonalnego (SIFS). Kwestionariusz stylów charakteru został wykorzystany do określenia poziomu schizoidalnego zaburzenia osobowości. Wyniki: Wyniki analizy korelacji wskazują na istotne związki między schizoidalnym zaburzeniem osobowości (jako konstruktem wymiarowym) a skalami mierzącymi poziom nasilenia zaburzenia osobowości (tożsamość, samokierowanie, empatia, intymność) a poziomem cech patologicznych (z wyjątkiem anankastii). Wyniki analizy regresji krokowej pokazują, że pierwszy etap oceny zaburzeń osobowości według modelu ICD-11, czyli diagnoza stopnia nasilenia zaburzeń osobowości, wyjaśnia 41% osobowości schizoidalnej, a włączenie cech patologicznych (istotna okazała się tu cecha izolacji) podnosi ten odsetek do 54. Konkluzja: Wyniki sugerują zbieżność między nowymi wymiarowymi konceptualizacjami zaburzeń osobowości i wcześniejszymi podejściami kategorycznymi oraz potrzebę przyszłych badań.