Pamięć prospektywna osób z przewlekłymi chorobami układu oddechowego

Abstract

Cel: Sprawność układu oddechowego warunkuje dobrą kondycję fizyczną człowieka i prawidłową pracę mózgu. Niewydolność tego układu wiąże się z procesami fizjologicznego starzenia się organizmu bądź też przewlekłymi chorobami, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Ograniczenie transportu tlenu do mózgu w bezpośredni sposób obniża sprawność umysłową. Pamięć prospektywna (prospective memory, PM) to zespół procesów lub zdolności umożliwiających formułowanie celów i zamiarów, przechowywanie ich oraz realizację w przyszłości. Głównym celem badań było określenie ogólnej charakterystyki funkcjonowania PM u osób z wybranymi chorobami układu oddechowego. Założono, że rodzaj choroby i stopień niewydolności oddechowej wpływają na funkcje psychiczne. Metoda: W badaniach wzięło udział 116 dorosłych osób (średni wiek = 52,4 roku; SD = 6,41) ze zdiagnozowaną astmą oskrzelową (N = 30) i POChP (N = 32). Uczestniczyły w nich także osoby z grup kontrolnych – pacjenci z alergicznym nieżytem nosa (N = 27) i osoby zdrowe (N = 27). Nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic międzygrupowych pod względem wykształcenia oraz wieku badanych osób. Zastosowano następujące metody: Prospektywno-retrospektywny kwestionariusz pamięci, Test figury złożonej Reya-Osterrietha, Powtarzanie cyfr z WAIS-R, Test łączenia punktów, Inwentarz depresji Becka oraz zadanie eksperymentalno-kliniczne bazujące na The Cambridge Prospective Memory Test (CAMPROMPT). Wyniki: Osoby chore na POChP w porównaniu z grupami kontrolnymi i pacjentami z astmą uzyskały niższe wyniki właściwie we wszystkich testach badających funkcjonowanie poznawcze, w tym PM. Wykazano, że poziom wydolności oddechowej jest najsilniejszym predyktorem dysfunkcji PM u pacjentów z POChP oraz z astmą. Konkluzja: Niewydolność oddechowa niesie ze sobą ryzyko pojawienia się poważnych zaburzeń poznawczych, które są związane ze wskaźnikami oddechowymi. Od pacjentów ze zdiagnozowaną astmą lub POChP wymaga się czynnego udziału w terapii, łącznie z przewidywaniem sytuacji, które mogą prowadzić do tzw. zaostrzeń. Natomiast otrzymane wyniki sugerują, że osoby z POChP mogą nie radzić sobie z narzuconymi im wymaganiami terapeutycznymi.