Empathetic storytelling in reportage photography by Ryszard Kapuściński: image, text, context

Abstract

Artykuł zawiera semantyczną i pragmatyczną analizę fotografii reportażowych Ryszarda Kapuścińskiego, opublikowanych w pierwszych wydaniach jego książek oraz w autorskich albumach wydanych w formie zwartej. Podstawą metodologiczną są ustalenia językoznawstwa kognitywnego i kulturowego na temat znaczenia i sposobów odczytywania komunikatów werbalno-wizualnych, korespondujące z wybranymi teoriami powstałymi na gruncie innych nauk humanistycznych i społecznych. Celem badań jest opisanie przebiegu, uwarunkowań kontekstowych i możliwych rezultatów procesu interpretacji zdjęcia traktowanego jako przekaz multimodalny posiadający potencjał narracyjny. Analiza fotografii Kapuścińskiego wykazała, że na sposób odczytania jego dzieł wizualnych wpływają trzy główne czynniki: 1) zależność od kontekstu kulturowego, 2) determinacja metatekstowa, 3) skojarzenia intertekstualne. Badania wykazały ścisły związek fotografii wybranych do publikacji przez autora i opatrzonych przez niego metakomentarzem z jego reportażami literackimi; związek ów zachodzi w zakresie sposobu ujęcia zjawisk, w wymiarze illokucyjnym (intencjonalnym) oraz w manifestowanym sposobie pojmowania ogólnych powinności reportera i korespondenta zagranicznego jako „tłumacza kultur”.