Idee kulturowe w nazwach własnych. Nazewnictwo przychodni, poradni i gabinetów lekarskich a współczesna kultura medyczna

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest zrekonstruowanie współczesnej kultury medycznej i jej najważniejszych cech na podstawie obserwacji zebranego materiału nazewniczego. Podstawą analiz i interpretacji są nazwy przychodni, poradni i gabinetów lekarskich, które funkcjonują w trzech dużych miastach Polski: Krakowie, Poznaniu i Olsztynie. Głównym założeniem tego badania jest, że nazwy własne, jako swoiste teksty, odzwierciedlają cechy kultury, która je wytworzyła. Autorka tę strategię badawczą nazywa symptomatologią kultury. Badane nazwy własne – jako nazwy pewnego typu instytucji medycznych – pokazały, w jaki sposób współczesna medycyna definiuje siebie i swoje działania oraz w jaki sposób opisuje ciało, zdrowie i chorobę. Wnioski wynikające z analizy onomastycznej wydają się w dużym stopniu zbieżne z ustaleniami socjologii medycyny. Nazewnictwo przychodni, poradni i gabinetów lekarskich odzwierciedla charakterystyczne cechy medykalizacji i heltyzmu. Badane nazwy własne, czytane w duchu symptomatologii kultury, ujawniają w dużej mierze ingerujący, kontrolujący i wszechobecny charakter współczesnej medycyny. Badanie udowadnia walory poznawcze wynikające z włączenia refleksji onomastycznej w obręb rozważań kulturoznawczych.