Didaktik Geleneği ve Türk Eğitimine Olası Yansımaları: Eğitim Programları Geleneği ile Karşılaştırmalı bir Çözümleme

Abstract

Didaktik geleneği, Kıta Avrupası’nda (özellikle Almanya ve Kuzey Avrupa) etkili bir eğitim (okullaşma) yaklaşımıdır. Bu gelenek; okullaşmada yaygın Anglo-Amerikan geleneği olan Eğitim Programından (Curriculum) farklılıklar göstermektedir. İki gelenek arasında 1990’lı yılların sonlarında bir diyalog ve etkileşim süreci başlamış, böylece program kuramı alanında yapılan çalışmaların önemli bir kısmı Didaktik geleneğinin incelenmesine ve onun Eğitim Programı geleneği ile karşılaştırılmasına ayrılmıştır. Öte yandan Didaktik geleneğine yönelik Türkçe alanyazın incelemesi, bu konudaki çalışmaların çok sınırlı olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, Didaktik geleneğini Eğitim Programı geleneği ile paralel bir şekilde incelemek ve bu geleneğin mevcut durumda Türk eğitim dünyası için ne gibi etkilerinin olabileceğini çözümlemektir. Söz edilen amaca ulaşmak için makale üç bölümde yapılandırılmıştır. Birinci bölümde bu iki geleneğin doğuşuna neden olan gelişmeler tartışılmıştır; çünkü birer okullaşma geleneği olarak Didaktik ve Eğitim Programı, benzer bağlamlarda yaşam bulmuş ve gelişmiştir. İkinci bölümde Didaktik ve Eğitim Programı geleneklerinin özellikleri karşılaştırmalı olarak çözümlenmiş ve bu iki gelenek arasındaki diyalog girişimlerine yer verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise Didaktik’in Türkiye’deki eğitim araştırmaları ve okullaşmaya olası katkıları ele alınmıştır. Çalışma kapsamındaki inceleme ve tartışmalar sonucunda Anglo-Amerikan Eğitim Programı geleneğinin güçlü bir biçimde yerleşmiş olduğu Türk program yazınında, Kıta-Kuzey Avrupa’daki Didaktik geleneğinden öğrenilebilecek hususlar ve gelişim alanları belirlenmiştir. Didaktik’in Türkiye’deki eğitim araştırmaları ve okullaşmaya olası katkıları a) Bildung kavramı ve anlayışıyla tanışmak, b) öğretmen özerkliği ve profesyonelliğini yeniden ele almak, c) öğrettiğimiz içeriklerin öğrencilerin ufkuna ve geleceğine katkılarını tartışmak, d) ders içeriklerinin okuldaki diğer program unsurlarıyla bağlantılarını belirlemek, e) bağımsız ve bütüncül olarak eğitilmiş bireylerin değerlendirilmesini yeniden düşünmek başlıkları altında tartışılmıştır.