Gender Stereotypes: Textbook Review

Abstract

Bu çalışmanın amacı Sosyal Bilgiler ders kitaplarındaki metin ve görsellerde toplumsal cinsiyet rollerine nasıl yer verildiğini belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yapılarak yürütülmüştür. Bu amaçla ilköğretim 4.sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında incelenmiştir. Çalışmada doküman olarak, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 28 Mayıs 2018 tarih ve 78 sayılı kararıyla 2018-2019 öğretim yılından itibaren beş yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilmiş olan İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı incelenmiştir. Kitaptaki metin ve görsellerdeki toplumsal cinsiyet rollerinin belirlenmesi için betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Kitapta 234 insan görseli olan fotoğraf bulunmakta ve bu fotoğraflarda yer alan 555 görüntüde cinsiyete özgü rol atfedilmektedir. Kitaptaki görseller, görselle ilişkili metinlerin incelenmesi yoluyla gerçekleştirilmiş ve sonuç olarak cinsiyete özgü rollerin, “ev dışı roller”, “meslek rolleri”, “ev içi roller” olmak üzere 3 başlık altında yer aldığı görülmüştür. Ayrıca ders kitabını okutmuş olan 3 kadın, 3 erkek olmak üzere 6 öğretmen ile görüşme yapılmış, İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabında toplumsal cinsiyet rollerine dair görüşleri alınmıştır. Çalışmada 4.sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında erkek figürüne, kadın figüründen daha fazla yer verildiği, kadına ev içi rollerde ve erkeğe ise ev dışı rollerde daha fazla yer verildiği, erkeğe, kadından daha fazla meslek atfedildiği, kadının ev içi işlerde, erkekten daha aktif kılındığı ve birçok ev içi iş sorumluluğunun kadına yüklendiği sonucuna ulaşılmıştır.